C'fare perfaqesojne 36 germat e alfabetit shqiptar per ju?

C'fare perfaqesojne 36 germat e alfabetit shqiptar per ju?



Ky eshte nje artikull ku eshte prononcuar Prof. Doc. Floresha Dado.
(Profesore-doktore në fakultetin e Historisë dhe Filologjisë. Të gjithë e
njohin si pedagogia e Teorisë së Letërsisë.) Duke menduar se, te gjithe
ne kemi vizionin tone mendova se do te ishte interesante qe te thoshit
dhe mendimet tuaja per to..



Floresha Dado në 36 shkronja

E quajnë Floresha Dado. Profesore-doktore në fakultetin e Historisë dhe
Filologjisë. Të gjithë e njohin si pedagogia e Teorisë së Letërsisë, dhe
po ashtu si Titullare të Kritikës së Letërsisë. Është studiuesja dhe
kritikja letrare, e cila i është përkushtuar auditorit, studios së saj
të punës, e padyshim familjes. Sa e njohim Floreshën? Si është ajo në
jetën e përditshme? Ku takohen e ku ndahen tek ajo studiuesja, kritikja e
letërsisë, nëna dhe shoqja?

A- Apatik, nuk do të mund ta duroja në asnjë moment të jetës dhe
të punës, sepse do të fyente përfytyrimin që kam unë mbi jetën dhe
energjitë e njeriut.

B- Babëzi, më neverit ai që nuk ka ngopje në lakmitë dhe
përfitimet e gjithanshme, sipas meje, kjo pangopësi vjen nga thyerja e
ekuilibrit mendor të njeriut dhe afrimi drejt instinktit të kafshës.

C- Cinizmi, shpreh për mua jo vetëm ligësinë, por edhe varfërinë
shpirtërore të një njeriu. Besoj se ky tipar i keq shpreh disa komplekse
të brendshme, ndoshta të pavetëdijshme të tij.

Ç- Çorientim, mendoj se kam arritur t’i shpëtoj këtij pozicioni.
të mos kem ngatërruar drejtimin e duhur në jetë dhe në punë. Të mos e
humbas fillin - ka qenë një tipar që më ka udhëhequr në jetë, si nënë
dhe si studiuese.

D- Defamiljarizim, përcaktimi më interesant që i bëri Formalizmi
Rus, në fillim të shekullit XX, thelbit të letërsisë, në aspektin e
dallimit të gjuhës artistike nga gjuha e përdorimit praktik.

Dh- Dhembshuria, sipas meje, ka veprim të dyfishtë: Qetëson
njeriun, të cilit ti i fal dhembshuri! Lumturon atë që di ta falë këtë
ndjenjë njerëzore! Të dy palët gjejnë prehje shpirtërore. Po unë kam
qenë dhe a jam e dhembshur, aq sa duhet?

E- Ekzistencializmi, për mua është rryma filozofike më
interesante, sepse ka në qendër probleme universale të ekzistencës së
njeriut. Si drejtim letrar më ka dhënë vepra tronditëse për përjetimin e
udhëkryqeve, dilemave njerëzore.

Ë- Ëndërrim, gjendja emocionale më e bukur që kam përjetuar,
sidomos kur fëmijët ishin të vegjël. Ëndërrimi me “sy hapur” i ka dhënë
momenteve të caktuara të jetës sime kuptim. Njeriu ka nevojë për të.

F- Figura, me përfytyrimin tim e shoh dhe e prek këtë krijesë
emocionale në çdo poezi apo prozë. E padukshme, në konceptin e të parit
të drejtpërdrejtë, por e gjallë, e prekshme në letërsi dhe art.

G- Guxim, nuk di nëse kam guxuar gjithnjë në jetën time. Disa
thonë “po”, disa thonë “jo”. Po të flisja me vetveten, ndoshta
përgjigjja do të ishte më e plotë!

Gj- Gjaknxehtë! E di që ky është një tipar që shfaqet tek unë. E
di që më pushton kur diçka më duket e padrejtë. Nga një herë zemërimi më
rrëmben. Por, shpejt bie dhe zbutem, e madje pendohem.

H- Hermetik! Nuk më pëlqen poezia hermetike. Nuk më pëlqen as
njeriu hermetik, sepse tipari im themelor është qartësia dhe mënyra e
drejtpërdrejtë e komunikimit.

I- Iluzion, është zhgënjimi më i dhimbshëm në 15 vitet e fundit,
kur ushqeva shumë shpresa për një kuptim të ri mbi realitetin në
Shqipëri. E shoh vetëm në sferën e letërsisë, figura e së cilës është
një iluzion.

J- Java, për mua është njësia kohore që vrapon më shumë se çdo
gjë tjetër! Sa fillon, mbaron! Kjo rendje e javëve më krijon shpesh një
ndjenjë ankthi.

K- Kontradiktë, e ndjej në çdo moment dhe në çdo raport njerëzor.
Jam në kontradiktë shpeshherë me veten, jam me njerëzit që i dua, jam
me jetën, me gjithçka që na rrethon. Dhe, në këtë raport të sikletshëm,
më duket se unë, përgjithësisht kam të drejtë.

L- Lakan, një ndër teoricienët e mi më të preferuar, që bashkoi
psikanalizën dhe strukturalizmin në interpretimin e letërsisë. Midis
teorive letrare moderne të shekullit XX, teoria e tij më tërheq për
tezat shumë origjinale që jep.

Ll- Llaçkë, është femra që nuk e duroj dot, e cilësdo moshe
qoftë, me përjashtim të atyre deri në 10 vjeç. Po nuk u zhduk ky tipar
budallallëku deri në këtë moshë, llaçka mbetet llaçkë gjithë jetën.

M- Mosmirënjohje. E urrej këtë dukuri dhe jam përpjekur të mos e kenë fëmijët e mi. Ja kam arritur! Mjerë ai që është mosmirënjohës!

N- Narratologjia. Për mua është sistemi poetik më interesant në
studimin e veprës letrare. Pak ose aspak e praktikuar në studimet e
mëparshme, ajo përfaqëson fushën shumëplanëshe të interpretimit letrar.

Nj- Njëshi! Më bezdis kur përdoret për të emërtuar e veçuar dikë,
si të parin e të parëve. Besoj se është një karakterizim relativ, që
lëviz te i njëjti individ, në momente dhe rrethana të ndryshme.

O- Orieta, emri i vajzës sime. Vajza më e mençur, më e dashur, më
e veçantë në botë! Kur flet sjell pranverën, kur luan në violinë sjell
oqeanin, diellin, stuhinë! Me të pranë ndjehesh me energji dhe besim në
vetvete.

P- Poetika e Aristotelit. Një vepër që nuk është vlerësuar aq sa
duhet, lidhur me karakterin universal të tezave mbi artin letrar.
Mendimi teorik modern ka në themel teza dhe karakterizime të rëndësishme
të këtij filozofi të parë të letërsisë.

Q- Qeshje, më pëlqen kur e shoh te njerëzit; duken më të bukur.
Edhe mua më pëlqen të , e di që më çelet e gjithë fytyra. E kam
fjalën për të qeshurën që gurgullon nga shpirti.

R- Racional, veti që në momente të rëndësishme të jetës sime më
ka ndihmuar jashtë mase. Por, ndoshta, ndonjëherë nuk kam ditur të
vendos ekuilibër të drejtë midis arsyes dhe joarsyes. Është mirë apo
keq? Varet!

Rr- Rrëmbimthi, është tipar që shpesh shoqëron lëvizjet e mia, në
shtëpi dhe në punët e ndryshme. Gjithnjë kam vrapuar të fitoj kohë. Jam
e rrëmbyer edhe kur nervozohem për diçka. Duke u plakur shpresoj se do
korrigjohem!

S- Studentë. Kur sapo isha diplomuar, e prirur ndaj studimit
letrar, nuk më pëlqente mësimdhënia. Por, kur iu ktheva auditorit,
kuptova sa forcë rinuese ka ky mjedis. Marrëdhëniet e hapura me
studentët (i dua vërtet, por shpesh bëhem edhe e ashpër).

Sh- Shkenca e letërsisë, pasioni im që në rininë universitare.
Mbetet një fushë shumë interesante, thelbi dhe vlera e së cilës ende nuk
njihet profesionalisht në nivelet që i përkasin.

T- Teoria e letërsisë, specialiteti im më i ngushtë, që më
ndihmoi të kuptoj thelbin e vërtetë të letërsisë dhe interpretimin e
saj. Synimi im është t’i bëj studentët të kuptojnë se vetëm teoria e
letërsisë mund t’i bëjë ata kritikë e studiues të vërtetë.

Th- Thashethemaxhi. I shkreti! Ose, e shkreta! Janë vërtet gjynah
për mjerimin e tyre shpirtëror. Më dhimbsen, sepse nuk e kuptojnë se
mund të bëjnë një punë tjetër më të mirë.

U- Universitet. Duke qenë pedagoge prej shumë vitesh më dhemb në
shpirt realiteti i trishtuar, të cilin duhet të kemi guxim ta pohojmë.
Le të shtrohemi mirë dhe të shohim se ku janë, jo një, por disa thembra
të Akilit.

V- Violina. Instrumenti që më krijon një gjendje emocionale të
veçantë. E solli në shpirtin tim, shumë vite më parë, vajza ime. Tani,
virtuoze, në CD-të që më dërgon nga Amerika shoh gëzimin dhe forcën
shpirtërore të saj. Do të kisha dashur të luaja me një instrument
muzikor. Do ishte fantastike!

X- Xixëllonja. Është e vockël, e vockël, por e ndritshme, e
bukur, nazike, që të nxit ta ndjekësh pas. Sa keq, kam vite pa e parë!
Është e mrekullueshme!

Xh- Xhaxhiu, profesori im i dashur, i nderuar i letërsisë antike.
Profesor i brezave që tashmë nuk i numërojmë dot. I kulturuar, i mirë,
me një botë shpirtërore të thellë, si vetë letërsia e antikitetit
greko-romak!

Y- Ysht, do cenohej personaliteti im, nëse do të kryeja në mënyrë
të verbër, diçka nga nxitja e paarsyeshme e dikujt, sado i rëndësishëm
të ishte për mua.

Z- Zbavitje. Gjëja që kam bërë më keq në jetën time. Është një
nga të metat e mia themelore, sepse gjithnjë më duket se “sot nuk kam
kohë”. “Nesër diçka do bëj!” Dhe kështu po ikën jeta. Mesa duket unë nuk
di të zbavitem. S’ke ç’i bën!

Zh- Zhdërvjelltësia. Tipar që më pëlqen shumë te vajzat. Nuk i
duroj dot të ngathëtat, ato që nuk rrezatojnë energji, vitalitet,
dëshirë për të “rendur” në jetën e tyre. Pu, pu, pu! Nuk mund t’i shoh
dot disa tipa të tillë.