Tregim - kushtuar nënës time

Si çdo fund muaji paraqitet tek sporteli I arkëtares të tërheq bursën, prej xxx lekësh, sapo erdhi radha arkëtaria pyet

- emrin ju lutem

-Zyl Shaban Hajdari, përgjigjet studentja e mjeksisë

Arkëtaria pasi kontrolloi listen e emrave dhe me një habi në fytyrën e saj thotë vajzës

- ka një ngatërres me bursën tuaj, paraqitu në sekretarin e fakultetit për sqarim.

Me dyshime që i vinin në mëndje, vazhdoi rrugën drejt sekretarisë së fakultetit, Çfarë ngatërrese të jet vallë! , por asnjë ide e sakt nuk i vinte në mëndje. Më në fund arriti në sekretari, sekretaria një zonjë grua, e dhimbshur, e dashur, sapo pa vajzën e kuptoi pse kishte ardhur , e njifte studenten si një vajzë shum të mire dhe student shëmbullore, e dëgjoi problemin e sajë pa i ngritur sytë, i thot shkojmë nesër tek dekani të sqarohemi. Asnjë sqarim, nga askush , studentja kthehet në dhomën e konviktit, e pikëlluar pa masë, me një parandjenjë të keqe që e mundonte në shpirt. Shoqet e dhomës dy vajza nga Korça dhe njëra nga Dibra, e dëgjuan me shqetësim hallin e shoqes së tyre, u përpoqën ti jepnin zemër, duke hamendësuar “do jet ndonjë gabim që rregullohet shpejt, andaj mos u shqetëso”.

Të nesërmen në mëngjes nga ora 7 e 30 minuta takohet me sekretaren, dhe të dyja paraqiten në zyrën e dekanit të fakultetit. Dekan në ato vite ishte Hiqmet Dibra, mjek neorolog, Profesor në Fakultetin e mjeksisë, njeri i respektueshëm nga të gjithë, njeri me vlera të larta. Dekani ishte në dijeni të çështjes, dhe me shum keqardhje ndaj vajzës I thot:

-Më vjen shum keq, shum shum keq, por duhet të të komunikoj që të është prerë e drejta e studimit dhe bursa, vëndim I ardhur nga rrethi juaj.

Sikur tavani u rrëzua dhe ra mbi kokën e students, ndryshe nuk kishte sit ë ishte ai lajm, lotët filluan teposhtën, sado që përpiqej të mbahej, lajmi ishte tronditës. Sekretaria, përpiqej të qetsonte vajzën, e afron nga vetja, i mbështet kokën mbi kraharorin e saj. Do gjëndet një zgjidhje – përpiqej të qetsonte sekretaria.

- Pse ta ket bër këtë rrethi im, pse duhet të më presin të drejtën e studimit!

- A ke ndonjë cen në biografi? mendohu pak.

- Dikur familja ime qe shpallur kulak, por pas disa vitesh e hoqën atë emër, pasi një nga partizanët që kishte ngrën e pirë, në shtëpin e prindërve të mi, kur mori vesh emërtimin që I kishin vën familjes së Shaban Avdisë , kërkoi menjëher të hiqej, pasi ajo shtëpi vërtet kishte qën shtëpia më e pasur e Hajdarajve, por kishte pritur e përcjellur partizan gjat kohës së luftës nacional çlirimtare, kështu u hoq emri kulak familjes time.

Dekani si njeri i mir që ishte me shum vlera humane I thot studentes:

- Dëgjo vajz e mbarë, të njoh për vajzë të mire dhe student të mire, kam aq kopetenca që e drejta e studimit të mos të të pritet, dhe do e bëj këtë, siç e kam bër dhe për shum student të tjerë, si për Llazant e Shkodrës që kishin një bjografi shum her më të sterrosur se kjo e jotja, problem qëndron, nëse ke mundësi të ushqehesh , sepse për të drejtën e burses, e ka në dor vetëm rrethi, un nuk kam gjë në dorë për këtë.

- Posi, kam mundësi, ska asnjë problem për këtë

- Shum mire pra,mos ta çojmë më gjat, shko direkt në mësim.

Nga entuziazmi i madh që fitoi sërish të drejtën e studimit, ëndërrën e saj për tu bër mjeke, niset për në klas, pa e menduar fare, si do ja bënte për lekët. Rrugës për në konvikt, po mendohej, si do ushqehej, ku do i gjente lekët, prindërit skishin asnjë mundësi për ta ndihmuar, pasi ato vite që u shpallën kulak prindërit e saj u detyruan të paguajn taksa shtetit, babai i sajë ishte detyrur të bënte “punë korrektojse”, kështu quhej atëherë puna e detyruar pa pagesë , familja ishte rrënuar ekonomikisht, me rrogën që merrej në kooperativ, me zor mbanin frymën, ishin dhe dy vëllezrit dhe motra e vogël që duheshin shkolluar. Një frik po I kaplonte shpirtin, ndodhej në një qytet të madh, ku nuk njihte asnjë njeri që mund ta ndihmonte, për veç studentëve që vinin nga I njëjti rreth nga i cili vinte edhe vet ajo. Kishte 300 lek të vjetra të kursyera, për të bler ndonjë veshje të bukur, apo ndonjë dhuratë për motrën dhe vëllezrit, kur të shkonte për festat e fundvitit në shtëpi. Me aq lekë një muaj e kaloj, mendonte vajza e re, po pastaj,,,

Me këto mendime në kokë, arriti ashtu si pa e kuptuar në dhomën e konviktit, shoqet i gjeti në dhomë, ato e vun re menjëher nga fytyra e ngrysur e saj që lajmet ishin jo të mira. Me pak fjal ua tregoi gjith bisedën me dekanin, dhe vendimin e saj për të vazhduar studimet, por çështja ishte më keq se kaq.

Si do ushqehej?

Shoqet e saj e dëgjuan me vëmëndje deri në fund, dhe pa pasur nevoj për diskutim mes njëra tjetrës I than

- Shum mire ke bër që ke pranuar të vazhdosh studimet, sa për të ngrënën mos u shqetëso fare, do hash me neve, ne të treja e kemi bursën, do të japim lek nga bursa jonë, kur të kesh nevoj të ikësh në vëndlindje, mos u bëj merak fare.

Vendimi i shoqeve e bëri vajzën të fluturonte nga gëzimi, sikur hoqi një barrë të madhe nga shpirti, por prap ndjehej keq, si do u lante borxhin shoqeve të veta, nuk ishte pak të të mbanin me të ngrën për pesë vjetët e fakultet

Pas pak ditësh, vjen ta takojë një miku i familjes së sajë, Bajram Dega, punonjës në tregti, I cili e bënte shpesh rrugën për në Tiranë. Bajrami e kishte marr vesh problemin e vajzës, dhe e këshillon që të shkruaj letër çdo ditë nga një, drejtuar Enver Hoxhës, Ministrisë së Shëndetësisë, Ministrisë së Financës, letra pa fund pasi sipas Bajramit, pas shum letrash, njëra do I bjeri në dorë në mos Enver Hoxhës, dikujt tjetër.

Në pritje të përgjigjes së letrave të sajë, vjen një thirrje nga nëna, në të cilën thuhej, të nesërmen në orën 4 të mbasdites të paraqitej në postë.

Kjo thirrje e trëmbi vajzën pa masë, pasi të nesërmen nëna e sajë do udhëtonte 4 orë nga fshati për në qytet, që të fliste me të bijën, pasi fshati nuk kishte akoma telefon. Çfar të ket ndodhur vallë!



Nëna – ku je moj bijë, çka kërkon nëpër rrugët e Tiranës, na kan tregu që ta kan pre bursën edhe të drejtën e studimit, mos na korit duke nejt rrugëve, kthehu në shtëpi të past nëna.

Bija – jo nanë nuk më kan pre të drejtën e studimit, un shkoj në shkoll çdo ditë, bursën po ma prenë, dekani është njeri i mire, ai e bani të mundur që un të vazhdoj shkollën

Nëna – po çka po han moj bijë, nëse merr rrugët e këqija, nuk më duhesh më as mjeke, pash nanën mos u sjell rrugëve po kthehu në shtëpi

Bija - do ha me shoqet e dhomës një her në ditë, a në shtëpi nuk kthehem pa u ba doktorreshë, ato vet më than se do më ndihmojnë, megjithse shpresoj se do ma kthejnë prap bursën.



Nënës së shkret i kishin vajtur thashethemexhinjt e katunit, i kishin treguar që vajzës ja kishin hequr të drejtën e studimit gjithashtu dhe bursin,kishin hedhur dhe kunja, për qëndrimin e vajzës së sajën në Tiranë, pa lekë, dhe pa të drejt vajtjeje në shkollë, kishin hedhur ide të çuditshme se si mund të jetoj një vajzë e vetme në mes të Tiranës pa asnjë mbështetje. Kjo e kishte mërzitur shum nënën e gjorë, dhe kishte marr vendimin të dilte vet në qytet, e të fliste vet me vajzën. Kishte besim të plot te vajza e sajë.

U kthye në fshat, dhe ua përplasi në sy thashethemexhinjve, - vajzën e kam në shkoll doni apo s’doni ju ajo do bëhet doktorreshë,,, me kaq ua mbylli gojën të ligëve dhe nuk I la të diskutojnë më

Letrat vazhdonte ti shkruante çdo ditë studentja bashk me shoqet e dhomës, u bë specialiste për letrat, pas gati tre muajsh, u kthye një përgjiegje, “paraqituni në sekretarinë e fakultetit”. Gati luajti mëndsh nga gëzimi, më në fund dikush kishte marrë mundimin të lexonte një nga letrat e saja, sa gjat po i dukej pritja deri nesër. Që në mëngjes u paraqit në derë te sekretares, sekretarja sa e pa , gjith gëzim i thirri, “fitove vajzë”, i kishin kthyer të drejtën e burses. Po atë ditë bëri dhe tërheqjen e lekëve për tre muajt e kaluar.

Epilog

Kushëriri nga babai i students, i cili kishte detyrën e sekretarit të partis në kooperativën e fshatit, ishte paraqitur në zyrën e sekretarit të pare të rrethit, dhe me një ton indinjues i thot

- Doni të bëni doktorresh vajzën e kulakut, don me marr në qaf popullin, me armiqt si e bija e Shaban Avdisë së Hajdarajve

Kjo gjë e kishte trëmbur sekretarin e pare të parties së rrethit , i cili vandos ti heq të drejtën e studimit dhe të drejtën e burses, po ky sekretar që ia kishte dhën më pare.

Studentja i përfundoi studimet, punoi si mjeke për 30 vjet në rrethin e saj Tropojë, gëzoi rrespektin e të gjithëve.

nena eshte shprehsja e vlerave me te larta njerzore .Dhe ju qe shprehni kaq bukur do te jeni nje NENE e persosur MONA.

Faleminderit për vlersimin Ylber Dibra,
keni shum të drejtë kur shpreheni për nënat si shprehëse e vlerave më të larta, përsonalisht nuk jam bër nënë akoma, por kam marr shum vlera nga nëna ime. Të shkruash ca rrjeshta për nën nuk është kurr e mjaftueshme, por është dhe vlersim ndaj tyre, më mirë pak se asgjë apo jo
Rrespekte nga unë Mona