-Prinder! Luani Sa Me Shume Me Femijet Tuaj!

nga **Adea** Tue Nov 22, 2011 5:18 pm

Eshte mendim i gabuar qe femijet duhet te luajne shume vetem sa jane te vegjel, gjegjesisht deri para shkuarjes ne shkolle, nga se ky eshte ndryshim i rendesishem ne jeten e femijes. Pra, me shkuarjen ne shkolle, fillojne edhe obligimet e para te verteta, ndarja e pare nga prinderit, menyra e re dhe regjim i ri i jetes, por, edhe perpos kesaj, femija mbetet femi ne kuptimin e vertete te fjales ne endrrat e tij, fantazine, pa brenga (edhe pse ne nje doze te vogel, nga se obligimet shkollore shumices i sjellin brenga) dhe nevojen e madhe per loje.

Ne shume sisteme te zhvilluara shkollore nevoja e femijes eër loje ne teresi respektohet dhe dy – tre vitet e para ne shkolle femijet kryesisht mesojne nepermes lojes. Mjerisht, sistemet rigjide komuniste dhe socialiste kane imponuar respektimin e ashper te rregullave, uniformitetin ne pune, idene e barazise ne te cilat nevojat e ndryshme te femijeve, inovacionet dhe kuptimi per pune inovative nuk munden te vijne ne shprehje.

Ndoshta keto pervoja te hidhura nga shkolla kane ndikuar tek te rriturit te cilet sot pengojne femijet e tyre, duke mos u ofruar liri te duhur ne zhvillim. Ne anen tjeter, ekzistojne edhe prinderit te cilet per se tepermi leshojne femijet e tyre dhe perseri, demtojne edukimin e tyre te drejte.

Shumica e prinderve, fatkeqesisht kane paragjykim te keq per shkollen dhe mendimi qe ajo eshte ent ne te cilin cdo gje eshte e bazuar ne ashpersi, pune te lodhur dhe mesim. E cfare eshte me e keqe, keto qendrime percillen edhe tek femijet.

Hulumtimet kane treguar qe shumica e prinderve mendojne qe femijet e urrejne shkollen.

Ne pyetjen: perse deshironi te shkoni ne shkolle? – gati te gjithe femijet jane pergjigjur per shkak te lojes, shoqerimit dhe mesimit. Pra, ne shkolle ka loje dhe duhet te kete! Ketu, assesi nuk arsyetojme qendrimet e arsimtareve te cilet mendojne qe loja ne klase prishe diciplinen dhe autoritetin e tyre, dhe mu per kete nuk e praktikojne ne mesim. Atyre u duhet tu jete e qarte qe loja eshte mjet i shkelqyer edukues dhe qe ne loje femijet shumcka mund te mesojne me lehte dhe me shpejte.

RENDESIA E LOJES PER FEMIJET

Loja ka rendesi sociologjike, psikologjike dhe rol pedagogjik ne zhvillimin e femijeve. Roli sociologjik i lojes qendron ne zhvillimin shoqeror te femijeve ne lojrat kolektive, miratimin e rregullave te lojes, nderimin e normave te sjelljes ne loje, njohja dhe respektimi i lojtareve tjere, etj.

Shoqerimi me te tjeret, femija komunikon me ata, njoftohet, meson nga ata, e qe me vone do t’i ndihmoj shume ne komunikim me femijet tjere, por edhe me te rriturit. Roli psikologjik i lojes qendron ne ate qe nepermes lojes femija ushtron dhe mprehe perceptimin (vezhgimin) e tij, zhvillon fantazine, mendimin, inovacionin, memorien, por paraqet edhe emocionin e tij. Ne loje femijet me se tepermi perjetojne gezimin, kenaqesine, lumturine, por rralle edhe hidherimin. Loja ndihmon femijet si ventil emocional ne zbrazjen si te energjise, ashtu edhe ndjenjave.

Poli pedagogjik i lojes shihet ne zhvillimin e cilesive pozitive te personalitetit te femijes; shkathtesine, qendrimin, durimin, gjeturine, vazhdimsine, pastaj zhvillimin e frymes garuese, respektimin e te tjereve, vetnderimin, si dhe forcimin e cilesive morale te personalitetit.

Pervec kësaj, femijet nepermes loje se tyre. Kjo posaqerisht ka te beje me lojrat ne ajer te paster ne natyre. Me aktivitete fizike forcohet muskulatura e femiut, behet shkembimi fiziologjik i gazrave ne mushkeri, pershpejtohet qarkullimi i gjakut, lirohet teprice e energjise. Ne te kunderten femijet ne shumicen e rasteve jane hiperaktiv, nervoz dhe te terbuar. Ketyre lojrave duhet, si kunderpeshe t’i bashkengjisim lojera inovative ne te cilat do te nxitet fantazia e femijeve dhe inovacionet, duke ndertuar ndjenjen per bukurine dhe per inovacionin. Lojrat ne te cilat femija duhet te mendoj, gjithashtu kane rol te rendesishem ne zhvillimin intelektual te femijes.

Lojerat manipulative ne te cilat femijet veprojne – ndertojne, bashkangjesin, jo vetem qe ushtrojne motoriken e bukur, por edhe koordinimin e syrit dhe dores, reflekset, ndjenjen per barazpeshe, largesi, etj. Fantazia dhe inovacioni, sikurse ne lojerat tjera teresisht zhvillohen.

LOJA SI METODE TERAPEUTIKE

Shumica e femijeve deshirojne te lozin me kukullat dhe figurat e personave te dashur. Duke luajtur, ata ose flasin me vetveten (duke huazuar zerin lojes) ose duke ndryshuar ngjyren e zerit, aktron shume lojera me te cilat luan njekohesisht, qofte vetem ose ne shoqeri me femijet tjere ose te rriturit. Femijet keshtu ne loje perjetojne ne situata dhe personazhe dhe pavetedije mund te japin shume informata te cilat prinderve ose ndonje personi tjeter ekspert ti ndihmojne ne kuptimin e gjendjeve psiqike te brendshme te femijeve. Psikologet dhe pedagoget ne shkolla ndonjehere sherbehen me loje si metode terapeutike. I japin femijes disa kukulla duke i thene se njera prej tyre eshte femiu, nena, babi, shoqja e tij dhe fillojne lojen. Ne kukullat prinder perlahen, kjo mund te jete gjurme dhe shenim te cilin pedagogu ose psikologu nuk mund ta anashkaloje. Femijet gjate lojes pa vetedije paraqesin emocionet e tyre, keshtu, duke vezhguar femijen perderisa luan mund te kuptojme shumcka per te; si e pranon disfaten, sa eshte i durueshem, sa eshte ambicioz, a ndalet lehte para pengeses, nervozohet kur nuk ka sukses, a sillet vrazhde ndaj lojerave, etj. Pervec kesaj, femijet gjate lojes imitojne prinderit e tyre, vellezerit dhe motrat. Imitojne levizjet e tyre, fjalet, dhe te folurit ne pergjithesi. Keshtu mund te njohim edhe veset e njerezve qe i rrethojne, mbi ate si komunikojne njeri me tjetrin, etj. Nese femiut i pengon ajo qe babai nga puna vjen i padisponuar e qe atehere cdo gje e pengon, ai ndoshta kete qe ne komunikim direkt nuk do ta thote, por kete do ta paraqese, gjithsesi ne loje dhe kukullave do t’u thote qe nuk duhet bertitur ne femijet, etj.

Te gjitha keto jane shkaqe per loje dhe praktikimin e saj maksimal. Natyrisht, duhet pasur kujdes per ate qe femija mund te luaj ne pauzen e mesimit apo pas kryerjes se detyrave apo obligimeve tjera shkollore. Lojrat kompjuterike duhet ti largoj (si play station) sepse ato femijes nuk i lene hapesire per kohe, dhe ai mund te kaloje kater – pese ore duke luajtur, e mos te flasim per rrezatimin e ketyre aparateve si dhe efektet e tjera te demshme te cilat mund te kene per shendetin e femijes (dobesimi i te parit, crregullime ne mbajtjen e trupit, hipnotizimi me video lojen, etj.)

Pra, kurdo qe keni rast, luani me femiun tend, qofte ne shtepi ose edhe me mire ne natyre. Mos e ndaloni qe te luaj me femijet tjere jashte shtepise (nese per kete nuk ka shkak te arsyeshema), ose qe shoket e tij t’i therras ne shtepi.

Duhet te keni ndermend qe shoqerimi i femijes tuaj me moshataret eshte me e rendesishme se rregullimi i bukur i baneses. Nese ju mundon qe pas duhet t’i rregulloni lojerat, te fshini dhomen, etj. Atehere lejani femijeve, qe ata te bejne kete pas lojes.

Mos ia cungoni femijes lojen dhe shoqerimin per te ruajtur me cdo cmim qetesine ne shtepi dhe qe te gjitha gjerat me qene ne vendin e vet.

Femiu ka nevoje per hapesire, liri, lumturi…

Behuni per femijet autoritet pozitiv ne menyre qe ai mos te shkoje ne ekstrem dhe mos harroni qe edhe loja eshte pune e femijes.