Duhet mbajtur shamia në shkollë?

Rreth projektligjit të ri për arsimin parauniversitar. Ky projektligji në nenin 36, shprehet se "ndalohet ekspozimi i simboleve fetare në institucionet arsimore, përveçse në shkollat ku mësohen lëndë fetare", çka nënkupton se do të pezullohen të gjithë nxënësit që mbajnë simbole fetare, pra shami, kryqe apo qoftë edhe mjekër në vijimin e shkollës 9-vjeçare apo shkollës së mesme



Në vendin tonë ditët e fundit ka nisur një debat rreth projektligjit të ri për arsimin parauniversitar. Ky projektligji në nenin 36, shprehet se "ndalohet ekspozimi i simboleve fetare në institucionet arsimore, përveçse në shkollat ku mësohen lëndë fetare", çka nënkupton se do të pezullohen të gjithë nxënësit që mbajnë simbole fetare, pra shami, kryqe apo qoftë edhe mjekër në vijimin e shkollës 9-vjeçare apo shkollës së mesme.
Ky parashikim në këtë projektligj ka nxitur reagimin e komunitetit mysliman në vendin tonë, i cili nga ana e tij e refuzon këtë projektligj duke e cilësuar si diskriminues ndaj këtij komuniteti.


Debati kryesisht po zhvillohet në media , në atë shkruar , por edhe në atë audio-vizive. Përfaqësues të komuniteti mysliman kanë dhënë argumentet e tyre, po kështu edhe ata që janë pro këtij projektligji.
Gjithsesi për hir të vërtetës duhet thënë që ky nuk është një debat i ri, as për vendin tonë, as për shumë vende të tjera në botë. Sigurisht ky debate është ngritur në kontekste të tjera, si ndalimi i simboleve fetar në të gjitha institucionet shtetërore dhe jo vetëm në arsimin parauniversitar. Gjithsesi shumë nga argumentet në këto debate vlejnë edhe në kontekstin tonë.
Personalisht e kam ndjekur me shumë vëmendje këto debate. Kam dëgjuar argumentet e të dyja palëve, edhe kam formuar edhe qëndrimin tim. Unë jam dakord me këtë projektligj për shumë arsye që do të doja t'i rendisja si më poshtë:
Së pari, është një argument laicist, nëse mund të shprehem kështu. Është e qartë që simbolet fetare të lidhin direkt me një komunitet të caktuar fetar. Veshja me shami është qartësisht shfaqja e besimit mysliman dhe mbajtja e kësaj veshje në shkollë mund të dëmtojë unitetin dhe laicizmin e institucioneve tona. Laicizmi është i kërkuar nga Kushtetuta jonë.


Së dyti, sipas një numri të madh grupesh feministe, por edhe shumë grupe për të drejtat e njeriut, veshja e shamisë nga vajzat është një nënshtrim ndaj burrit. Kështu, mendohet që lejimi i shamive në shkolla sot, rrit rrezikun e përhapjes e këtyre praktikave shtypëse për gruan nesër.
Së treti, veshja e shamisë është një kufizim i lirisë për fëmijët. Duket pak paradoksale ky argument sepse shpesh ata që janë pro mbajtjes së shamisë thonë se heqja e saj kufizon lirinë. Por shpesh veshja e shamisë nuk është një zgjedhje e lirë, por vjen si presion i komuniteti ku jeton.
Së katërti, ndalimi për të mbajtur simbole fetare qëndron vetëm për brenda institucionit arsimor. Ndërsa në vendet e tjera, çdo kush është i lirë të mbaj çdo simbol dhe çfarëdo veshje që do. Kështu, nga ky këndvështrim nuk është një kufizim tërësor.
Së pesti, mbajtja e shamisë është shenjë e ndarjes sociale. Kështu, myslimanët që veshin shami krijojnë një ndarje, një diferencim midis tyre dhe njerëzve të tjerë që nuk mbajnë shami. Madje shumë mendojnë që shamia u krijua për këtë qellim, që një grua të krijojë distance me njerëzit e tjerë, në veçanti me burrat e tjerë.
Kjo është shumë e dëmshme për vajzat e reja sepse nga interaktiviteti me të tjerët mund të përfitojnë shumë.


Së gjashti, veshja e shamisë dëmton krijimin e identitetit të vetë personit. Fëmijëria dhe adoleshenca janë periudha shumë të rëndësishme për formimin e personalitetit dhe identitetit personal. Sigurisht veshja e shamisë duket sikur synon një unifikim dhe barazi. Duket sikur veshja e shamisë ndalon formimin e identitetit personal.
Së shtati, veshja e shamisë krijon vështirësi në komunikim. Veshja krijon vështirësi në komunikim midis fëmijët dhe të komunikimit të një fëmije me mësuesit etj. Vështirësia vjen për dy arsye kryesore:
- Njerëzit për të komunikuar me njëri-tjetrin përdorin: gjuhën dhe gjestikulacionet e ndryshme, ajo që quhet gjuha e trupit. Tek vajzat e veshur me shami, gjuha e dytë nuk mund të kuptohet për shkak të mbulimit të fytyrës.
- Komunikimi vështirësohet edhe për faktin se vajzat që mbajnë këto veshje,cilësohen "ndryshe" dhe kështu ka një siklet të përgjithshëm për të folur me këto vajza. Mua me ka ndodhur !


Së teti, projektligji synon të krijojë një situatë normale gjatë arsimimit të fëmijëve. Dihet tashmë se deri neë18-vjeç fëmijët pësojnë transformime të mëdha fizike dhe kognitive, kështu është shumë mirë që të rriten dhe arsimohen në një mjedis neutral.
Së nënti, arsimi parashkollor ka qellim pajisjen e fëmijëve me dije fillestare dhe të përgjithshme në shkenca të ndryshme. Qëllimi i arsimit parashkollor nuk është të sjelli një përfaqësim sa më të mirë të komuniteteve fetar që njihen në një shtete të caktuar. Kështu,organi përgjegjës, Ministria e Arsimit është e detyruar të gjejë mënyra më efektive që arsimimi parashkollor të jetë sa më efektiv.
Si përfundim , mund të themi së pavarësisht argumenteve kundër këtij projektligji, ky projektligji synon të krijojë një situatë neutrale, pa ndikime të çfarëdo lloji, qoftë edhe ndikime fetar. Kështu, nuk kemi pse e shikojmë me paragjykim dhe nuk kemi pse ta shikojmë si një diskriminim që i bëhet një komuniteti fetar të caktuar.