Semundja e nervave te pakontrolluara.

nga **Morena** Wed Mar 24, 2010 1:35 pm

Ju ndodh shpesh t’u bërtisni kolegëve të punës, t’i qëlloni apo të
godisni ekranin e kompjuterit me telefon? Nëse po, atëherë ju vuani nga
moskontrollimi i nervave, si pasojë e zemërimit.
Është një nga veset
më të mëdha. Sot, më shumë se kurrë, ky fenomen ka përfunduar në syrin
e psikologëve që po mundohen t’i japin zgjidhje, sepse të kuptosh nëse
zemërimi i bën mirë apo keq shëndetit, mbetet një pyetje e rrethuar nga
shumë të panjohura. Një studim amerikan i vitit 2006, i publikuar nga
Ronald Kessler në “Archives of General Psychiatry”, ka arritur në
përfundimin se një amerikan në 20 të tillë, sidomos meshkuj, vuan nga
“shqetësimi i shpërthimeve të nervave”. Në këtë rast, zemërimi nuk
është më një emocion, por një problem. Kessler ka llogaritur se një
individ me këtë shqetësim është protagonist i 43 shpërthimeve të
pakontrolluara në jetë dhe shkakton dëme materiale për shifrën e 1359
dollarëve. Pikërisht për përhapjen e këtij fenomeni, sipas asaj që
shkruan “Wall Street Journal” në SHBA, po përhapen gjithmonë e më shumë
kurset për “administrimin e zemërimit”. Këto lloj kursesh këshillohen
si nga gjykatat, si alternativë e burgut, ashtu edhe nga kompanitë e
mëdha për të ulur numrin e zënkave në zyrë. Por edhe dobia e tyre është
e mbuluar me dyshim. Dy studentët vrasës të “Columbine High School”,
Eric Harris dhe Dylan Klebold, kishin frekuentuar një kurs që
përfshinte programin për administrimin e zemërimit para masakrës së
vitit 1999, ku vdiqën 15 vetë dhe u plagosën 24 të tjerë. Edhe Amy
Bishop-it, pedagoges së nderuar të katedrës së biologjisë, që para një
muaji vrau tre kolegë të saj dhe plagosi tre të tjerë, një kurs i tillë
i ishte këshilluar në vitin 2002, por nuk dihet ende nëse ajo e
frekuentoi apo jo. Në SHBA ky lloj shqetësimi ka hyrë në librin e
sëmundjeve psikiatrike që prej vitit 1980. Por sigurisht që bëhet fjalë
për një formë ekstreme shpërthimi nervash, shumë larg nga shpërthimet e
zakonshme, ku përfshihen ulërimat, thyerja e telefonave, apo goditjet
ndaj atyre që keni në krah. Për këto të fundit është i famshëm edhe
Kryeministri Gordon Brown, që akuzohet se dhunon vartësit e tij si
verbalisht, ashtu edhe fizikisht, në momentet kur nuk kontrollon dot
nervat. Këto lloj krizash shpesh janë përgjegjëse për cilësinë e dobët
të gjumit, çekuilibrin hormonal apo në rastet më serioze edhe
depresionin. Testi të cilit i janë nënshtruar personat inatçorë,
vazhdon “Wall Street Journal”, tregon për aktivizimin e një zone të
thellë të trurit që funksionon si central i emocioneve dhe një funksion
të pamjaftueshëm të kores ballore, përgjegjëse për vetëkontrollin.
Ndërkaq, sipas kardiologëve që e kanë studiuar mirë këtë fenomen,
personat që kanë shpërthim të herëpashershëm nervash të pakontrolluara
duhen mbajtur nën vëzhgim, pasi presioni i gjakut në këto momente
rritet aq shumë, sa ata mund të rrezikojnë ndonjë infarkt me pasoja të
pariparueshme. Por kjo këshillë vlen sidomos për moshat e mëdha, mbi të
50-at. Megjithatë, edhe pse zemërimi futet në librin e sëmundjeve
psikiatrike, sipas studimeve të tjera është zbuluar se ai ndonjëherë
bën mirë për të shpërthyer gjithë stresin që kemi akumuluar. Në fund të
fundit, zemërimi është një emocion dhe ta fshehësh nuk do i bënte mirë
as trupit dhe as mendjes. “Shpesh, pas shpërthimeve të dhunshme dhe
zënkave qëndron vetëm ankthi i të qenit ‘të padukshëm’. Tashmë zemërimi
është bërë një sëmundje sociale. Ai lind nga zilia për modelet e
treguara në media, që paraqesin persona që duken të lumtur, sepse janë
të fuqishëm, si për shembull, kasta politike, të famshmit apo të
pasurit. Me pak fjalë, zilia që shndërrohet në urrejtje dhe zemërim,
nëse suksesi nuk përputhet me meritën apo është frut i një privilegji”,
tregon një psikiatër në Universitetin e Çikagos. Por për ta zbuluar
nëse është vërtet i rrezikshëm, sipas mjekëve, na duhet ta saktësojmë
vetë. Ndërkaq, ata nuk duhet të heqin dorë nga këshilla e vjetër që
asnjë studim nuk e ka hedhur poshtë: të numërosh deri në pesë, pastaj
të veprosh.
Kurset

Janë goxha të shtrenjtë, shkojnë deri në
300 dollarë dhe në to përfshihet një orë terapi private, seminare
njëditore, takime të përjavshme apo kurse online. Megjithatë është ende
e paqartë nëse kurset do të funksionojnë 100 për qind, pasi shumë
studime kanë analizuar efikasitetin e tyre. Po ashtu, “trajnerët” që
merren me administrimin e zemërimit dhe shpërthimit të nervave, nuk
kanë diplomë për këtë punë, rrjedhimisht çdokush mund të hapë një
biznes. Pjesë e problemit është edhe çështja se profesionistët kanë
frikën se, duke qenë se zemërimi bën pjesë te sëmundjet mendore,
njerëzit që mund të kenë nevojë për një psikiatër dhe ndihmë të
specializuar mund të ngatërrohen duke u regjistruar në këto kurse
afatshkurta. Në fund, rezultati do të jetë më i keq se në fillim.
Zakonisht psikiatrit rekomandojnë një vizitë psikiatrike për njerëzit
që kanë probleme me shpërthimin e nervave, sepse ai gjithmonë
shoqërohet me depresionin, ankthin apo çrregullimet bipolare.
Psikologët mendojnë se psikoterapia është më efektivja për problemet me
zemërimin. “Kjo lloj simptome shoqërohet gjithmonë me mërzi dhe turp.
Njerëzit e zemëruar duan të flasin, jepuani mundësinë”, thotë Raymond
Novaco, një psikolog i Universitetit të Çikagos, që e studion këtë
fenomen që prej vitit 1970.

Burimi: Gazeta Shqip