♥♥♥♥♥.ShoqeriaJone.♥♥♥♥♥
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

Arti i Dramaturgjise (Brehti)

Shko poshtė

Arti i Dramaturgjise (Brehti) Empty Arti i Dramaturgjise (Brehti)

Mesazh nga Barbi Wed Jul 08, 2009 7:55 pm

Pjesėt teoritė dramaturgjike dhe praktika skenike jan fenomen qendror teatral.
Pse ai ka filluar tė shkruaj dhe te inskenoj pjes pėr njeriun e anticipuar tė shoqris pa klasa, homo integralisit kur njeriu pėr njeriun ėshtė ndihms.

1. Realizmi Real Plejbej

Teatri le tė jet vend ritual I zotit tė gjėrave ashtu si jan
Jeta , shoqria, natyra, kozmosi, ka mė shum fantazi se gjith artistėt.
Brehti nė fushėn e vet tė veprimit e ka pėrtrir nė mėnyr tė rėndėsishme, veēuria e tij mund tė zbėrthehet si element I naivitetit racional dhe elemnti I humorizmit popullor. Racionaliteti I Brehtit ėshtė vazhdim, por edhe pėrtritje e traditės sė madhe didroiste.
Ai nisej nga fuqia e arėsyes sė njeriut qė tė njoh dhe tė zotroj edhe instiktin mė racional, edhe mardhėnjet mė tė koklavitura edhe kontradiksionet mė tė pėrgjakshme.
Sikur se diderot ai kėrkonte qė ‘lotėt e aktorit tė rrjedhin nga truri’, qė aktori krahas vetive tjera patjeter tė ketė edhe vedijen e zanatit, aftėsin themelore mjeshtrin e tė vėshtruarit tė jetės dhe mardhėnjeve ndėrnjerzore rreth saj.

2. Praktika dhe ideologjia.

Me botėn reale teatri I ktill ka pasur gjithnjė mė pak lidhje tė rėndsishme, nė qoft se shohim se bota e sodme nuk I pėrshtatet dramės, atėher kjo dotė thot se drama nuk I pėrshtatet botės pėrfundon Brehti nė vitin 1926. sepse ai si dramaturg modern ka synuar qė drama dhe teatri tė jenė nė qendrėn e praktikės moderne dhe tė kuptohen nga pikpamjet e kėsaj praktike/ qė ėshtė nė kundėrshtimme prakticizmin empirik si dhe ėndrrimin abstrakt .
Poezia skenike qė nuk ėshtė funksion I praktikės , tė cilit nuk I iponohet konkretizmat e fateve njerzore qė e pėrbėjn kėt praktik , pėr at ka qen e paarsyeshme.
Diderot e ka indentifikuar tė vėrtetėn e konventės skenike qė nga eskili e kėndej si pėrmisim tė natyrės, ‘pėrshtatjen e ngjarjes dramatike, tė folurit, dukjes sė jashtme,zėrit, lėvizjeve, gjesteve sipas njė modeli ideal tė cilėn poeti e ka menduar kurse aktori shpeshher e ka shtuar edhe mė tepėr’.
Poetika e brehtit ėshtė poetik nė tė gjitha kontradiksionet e saj, dhe kriter ideal isaj, ėshtė praktik e jo teori e thjeshtė.
‘Artistėt e shikimit’ sepse arti I ri e veqanėrisht arti teatral dramaturgjik, arti I shfaqjes kėrkon ‘’artin e ri tė shikimit’’. Ai kėrkon spektatorin qė e kupton se njeriu nuk ėshtė karakter I fiksuar individualist qė vetėm kalon nėpėr sprovimet e caktuara qė ato tė tregojn.
Prandaj spektatori nuk guxon t’I ndaj shikimet nė mėnyr jokritike, e veēanėrisht emocionet e fizionomis skenike, por duhet ta shikoj pamvarsisht nga largsia e duhur e parketit, me tė dhe tė konfrontuar me tė duke I thėn ‘’po’’si potencial njerzor dhe ‘’jo’’si homo duplex I periudhės caktuar.
Pra njeriu I skenės te brehti ėshtė I lir si ideali I sartreit :’’ njeriu ėsht fat I njeriut ‘’ kjo ėshtė njėra nga teorit themelore dhe mėsim I kėtij opusi.
Arti qė e shpie realitetin kundėr ideologjis dhe bėn tė mundur ndjenjėn, mendimin dhe veprimin realist.

3. Dramaturgjia e jetėrsimit

ėshtė ballafaquar me dukurinė e shkrirjes, empatis, sugjestionit artistik qė spektatori emocionalisht e konfirmon me mendimin edhe ndjenjėn e aktorit sikurse edhe me an tė shkrirjes mishėrimit tė aktorit nė personazhin e luajtur, e kufizon nė pikpamjen e personazhit qendror tė priveligjuar lidhur me ngjarjen e veprės. ky fenomen ėshtė njėra ngan karakteristikat esenciale tė artit individualist dhe tė skenės teatrale iluzioniste, konventa themelore e sė cilės ėshtė qė pasqyra e saj e botės, e shikuar nga pikpamjet e individėve tė caktuar tė paraqitur si bėrtham e asaj bote.
Nė kėt konvent spektatori sheh aq sa sheh protagonisti, nė cilin ai me an tė aktorit shkrihet mėshihrohet sipas situatave skenike, ka vetėm ato percepcione , impulse, ndjenja dhe njohuri qė I lejon dhe imponon pėrjetimi skenik.
Ajo qė paraqitet si e veqant e dukshme , interesante, si fenomen shoqėror qė vetvetiu nuk ėshtė e kuptushme. Ky mllef ėshtė njerzor , por nuk ėshtė I pėrgjithshėm njerzor, ka njerz qė nuk e ndienin .
Pėr kėt arsye ndėrrmarrja e efekti ose teknika e befasisė jetėrsimi apo efekti5 do tė thot para sė gjithash historizim, identifikim I proceseve si intesitet ndėrmjet elementeve tė pėrgjithshme njerzore.
Kėtu qėndron ndarja Themelore e vizionit Brehtian nga pasqyrimi I verbėr borgjez I histories metafizike.
Pra arti teatral del nga stadiumi nė tė cilin ka ndihmuar qė tė interpretohet bota , dhe hyn nė stadiumin nė tė cilėn ndihmon qė bota tė transformohet’’.

4 Pse merremi me Brehtin?

Sė pari, teoria dhe praktika dramaturgjike e brehtit pėrkrah tėrsin e saj.
Ajo ėshtė e tėrsishme sepse involvon tė gjitha gjinit e teatrit, nga teksi dramatik e deri te ‘aparati I prodhimit’’
Barbi
Barbi
Perparues
Perparues

Gjinia Gjinia : Female
Numri i postimeve Numri i postimeve : 11902
Vendndodhja Vendndodhja : Ne ferr
Hobi Hobi : Librat kohet e fundit
Humor Humor : o sa kom qesh
Data e rregjistrimit Data e rregjistrimit : 03/07/2009
Falenderimet Falenderimet : 121

Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Arti i Dramaturgjise (Brehti) Empty Re: Arti i Dramaturgjise (Brehti)

Mesazh nga Barbi Wed Jul 08, 2009 7:55 pm

TEATRI I BREHTIT

Nė kėt veper ngrihet ēėshtja pėr formulimin e njė teorie estetike, e cila bazohet mbi njė metod plotėsisht tė pėrcaktuar, qė vjen si pasoj e njė varguspektaklesh teatrale, tė realizuara nė fakt gjat disa dhjetėvjeēarve.
Problemi i estetikės ėshtė prekur vetėm nė njė mėnyr tė pėrcipt, shkarazi, pa i dhėn rendėsi tė posaqme. Zhanri i veqant i artit skenike zgjeroi dhe e organizoji destinimin e tij shoqror, duke seleksionuar dhe pėrsosur mjetet e tija artistike.
artet stolisen, zbukurohen e zbehen tė gjitha ato gjėra qė vlejn tė njihen dhe nga ana tjetėr,ndėrrmarrjet tregtare qė shesin pėr publikun kto zbavitje nokturne, kan rėn gjer nė nivelin e atyre instuticioneve borgjeze qė mirren me tregtin e narkotikve.

Skenat e teatrit, duke pėrfshir kėtu edhe ato skena, ku ka sunduar edhe ato tė ashtėquajtur natyralizėm, ne ngritėm zėrin me forc duke kėrkuar njė pėrpikėmėri tė shishjme pėr syt dhe pėr shpirtin.
Teatri yn hodhi poshtė me pėrbuzje kultin e sė bukurės, i cili nėnkupton njė urrejtje ndaj dituris dhe njė mospėrfillje ndaju pėrfitimit e dobisė, aq mė tepėr kur ky kult nuk arrinte tė krijonte asgjė tė bukur.
me fjal tjera, ne dotė konsiderojm teatrin si njė vend zbavitje pra ashtu si parashikohet qė tė konsiderohet nė estetik porse veq dotė studjojm tė mundohemi tė pėrcaktojm se cilat zbavitje pikrisht na shkojn ne pėr shtat.
TEATRI ėshtė njė riprodhim nė tabllor tė gjalla tė disa ngjarjeve reale ose tė trilluara, nė tė cilat shtjellohen mardhėnjet reciproke tė njerzve, njė riprodhim qė ka pėr qėllim zbavitjen.
detyra e pėrgjithshme e instuticionit tė quajtur TEATER ėshtė dhėnja e kėnaqsis. dhe nga tė gjitha detyrat qė ka teatri e qė ju nėnshtruan analizės son kjo ėshtė mė fisnikja.

Nė qoft se teatri bie fjala shėndrrohet nė njė treg morali kjo sdo tė qe aspak pėr njė ngritje nė rang.
Pėrkundrazi, do qe me vend nė njė rast tė tillė qė tė shqetsohemi, me qen se njė transformimn i tillė mundė ta poshtronte teatrin.
nė qoft se nga morali nuk dotė mund tė nxirrej ndonjė kėnaqsi, e bile njė kėnaqsi qė tė pėrceptohet nga shqisat e njeriut, pėr tė cilėn do tė kishte dobi edhe morali. nuk duhet ti japim teatrit njė qėllim didaktik.
pra aj do tė duhet tė metet diqka mė tepėr , njė lluks, gjė qė do tė thotė, me fjal se ne rrojmė pėr tė tepėrtėn, pėr bollėkun. shkurt mund tė themi, kėnaqsia nuk ka nevoj tė mbrohet, ajo mbrohet vetė
Trashigimi qė teatri mori nga misterėt (pjes teatrale me subjekt fetar) nuk pėrbehej aspak nga detyra e destinimi i tij ceremonial-fetar, porse nė radhė tė parė krysishtė nga destinimi pėr tu dhėn njerzve disa kėnaqėsi tė veēanta.
Tė kėrkosh mė teper nga teatri se sa ai mund tė jap,do tė thot ti poshtrosh detyrat e saj tė vėrteta.
Kėnaqėsin e ndėrlikuara me cilėn ne kemi tė bėjm me dramaturgjin e madhe, arrin nė njė tension gjithnjė mė tė madh, tamam ashtu siq ndodh me afrimin trupor intim nė dashuri.
P.sh.spastrimi shpirtror tė heronjėve tė sofokliut, ose gjestet e ndritura tė vetmohimit nė dramat e rasinit, ose tėrbimi i tė ēmendurve tė shekspirit, pėrpiqemi ti pėrvetsojm ndjenjat e mėdha e tė bukura tė heronjėve kryesor tė ktyre historive.
a nuk duhet tė sypozojm se edhe neve nuk kemi arritur akoma tė zbulojm sferėn e kėnaqėsive specifike tė epokės son.
ne i pėrvetsuam veprat e lashta me ndihmėn e njė lloj pėrceptimi relativisht tė ri dhe pikrisht nėpėrmjet shkrirjes nė personazh.
dhe kėtu ėshtė fjala pikėrisht pėr ato mjete poetike e skenike, tė cilat e fshehin mosngjajshmėrin e subjektit me objektin.
Shkenca ashtu edhe arti i shėrbejn lehtsimit te jetės sė njeriut; shkenca mirret me burimin e jetės sė tij, kurse arti me burimin e zbavitjes sė tij.njė qėndrim i till mund tė jet vetėm kritik.
Pra teatri paraqet si njė lloj tabllot e jetės, tabllo kėto, qė kan pėr qillim tė ndikojn mbi shoqrine.

Duke bėr kritikėn objekt zbavitje, teatri nuk i vė vetes pėrpara asnjė detyrė tė detyrueshme morale, porse shumė e shumė mundėsi, bile edhe deri te forcat antishoqerore, po tė jetė se ato paraqiten nė artdhe nė njė mėnyr ato tė gjall nė skenė, mundė tė shėrbej fare bukur , si njė objekt zbavitje. porse pėr ta realizuar ate siq tham ne nuk mundė ta lėmė teatrin modernė ashtu siq ėshtė.
Duke hedhur sytė rreth e rrotull, mund tė vėm re disa figura njerzish qė kan tė ngrir krejt nė disa poza mjaft tė ēuditėshme. ata mezi vėn re njėri tjetrin, e janė mbledhur kėtu pėr tė parė, por duken sikur flejn dhe shikojn nė gjumė disa ėndrra tė tmershme. Se tė shikosh e tė ndėgjosh, kjo dotė thotė tė veprosh, sa ma a mir qė tė jet loja e aktorit, meqė neve njė gjendėje e till nuk na pėlqen, atėher dotė dėshironim qė aktorėt tė luanin mė keq.
Barbi
Barbi
Perparues
Perparues

Gjinia Gjinia : Female
Numri i postimeve Numri i postimeve : 11902
Vendndodhja Vendndodhja : Ne ferr
Hobi Hobi : Librat kohet e fundit
Humor Humor : o sa kom qesh
Data e rregjistrimit Data e rregjistrimit : 03/07/2009
Falenderimet Falenderimet : 121

Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Arti i Dramaturgjise (Brehti) Empty Re: Arti i Dramaturgjise (Brehti)

Mesazh nga Barbi Wed Jul 08, 2009 7:56 pm

Ne vemė re zotėsin e tyre pėr tė paraqitur njerzit, nė kėt drejtim ata korrin sidomos sukses nė paraqitjen e keqbėrsve dhe tė personazheve tė dorės dytė. kėtu, tek artistėt vihet re njė njohje tepėr konkrete e njerzėve , porse paraqitja e heronjėve kryesor, bėhet me kontura tė pėrgjithshme dhe kjo me qillim qė spektatori ta ketė mė leht qė vetėn e tij ta indentifikoj me ta.
Po kėshtu eshtė e vėrteta; at vijn nė teater qė vetėm tė ken mundėsi ta zėvendsojn botėn e tyre kontradiktore me njė bot tjetėr, me njė bot ku sundon harmonia e plot, me njė bot qė nuk njihet prej tyre aq shumė, me njė bot per tė cilin njeriu mund vetėm tė ėndėrroj. tė till pra e gjejm teatrin , tė trembur nė njė turm naive e plot besim, nė njė turm tė magjepsur.

Eshtė mese evidente se figura artistike duhet tė bėj shume tė dukshme dhe njė gjė e till ndodh vetėm atėher kur kjo kundėrthėnje shėndrrohet vetėm nė figur.
ja kėshtu duhet qė edhe spektatori ynė t'i shikoj nė sken ngjarjet nga jeta e ktyre argatėve me tė gjith jehonat dhe presypozimet e rastit.
Paraqitja jetėrsuese bėn tė mundur qė jo vetem tė njihet objekti , porse nė tė njejtėn koh qė ky objekt tė paraqitet si diqka e huaj, si diēka e lėn menjėanė. Teatri antic dhe aj I mesjetės I jetėrsonin personazhėt e tyre, duke pėrdorur pėr kėt qėllimmaska njerėzish e kafshėsh, teatri aziatik pėrdor edhe sod e ksaj dite, pėr efekt jetėrsimi, efektet muzikore dhe pantonimike.

Porse teknika e tyre bazohet nė njė sugjestion hipnotik akoma edhe mė tė madhe se sa teknika qė priret pėr nga njė shkrirje emocionale nė personazh. Funksionet shoqrore tė metodave tė lashta tė tjetėrsimit ēen ndryshe dhe jo aspak si kėto tė tonat.
Metodat e reja tė jetėrsimit duhet vetėm tė privojn nga dukshmėria e karakterit tė zakontė, tė ngulitur njėher e pėrgjithmon, vetėm ato fenomene dhe ato ngjarje, tė cilat pėrcaktohen nga rendi shoqror, pėr arsye se kjo dukshmėri e karakterit tė zakontė, tė ngulitur njėher e mirė, I ruan ato nga ēdo ndėrhyrje, nga ēdo atentat. Njė fėmij qė jeton afėr pleqve nga ata edhe mėson, nga ata edhe formon botkuptimin e tij, ai I percepton fenomenet ashtu siq ja paraqesin.
Pikrisht njė veprim tė till, tė vėshtir por edhe shum pjellor, duhet tė edukoj edhe teatri ynė nė spektatorėt e tij gjatė paraqitjes sė jetės shoqrore tė njerzve.
Dyhet qė spektatorėt tė habiten, mahniten dhe njė gjė tė till mund tė arrihet me ndihmėn e metodave teknike jetėrsuese tė atyre objekteve dhe ngjarjeve, tė cilat njihen mir nga spektatorėt.

Njeriu nuk duhet mbetet ashtu siē ėshtėdhe ai nuk duhet tė shikohet ashtu siē ėshtė, ai duhet tė shikohet edhe ashtu siē mund tė bėhet.
Prandaj teatri ynė duhet tė jetėrsoj atė qė e tregon. Qė tė arrihet efekti I jetėrsimit aktori duhet ti harroj tė gjitha ato qė I kan mėsuar, atėher kur pėrpiqej tė arrij nė lojėn e tij njė shkrirje emocionale tė publikut me figurat e krijuara prej tij. Duke mos I vėn vetes si qėllim qė ta shpjerr publikun deri nė gjendje transi, ai pra nuk duhet tė bjerė edhe vetė nė trans. Muskujt e tij nuk duhen tė jenė tė tkurrur, sepse, po tė jetė, bie fjala, qe ai dotė kthej koken, duke I tkurrur muskujt e qafes, ather kjo lėvizje dotė tėrheq pas tė gjitha vėshtrimet edhe bile tė gjitha kokat e spektatorve dhe nė kėt mėnyr dotė pengoj. Tė folurit e aktorit duhet tė jetė I lir ė nga ēdo kėngėzim priftėror dhe nga gjitha ato kadenca, nė tė cilat ėshtė bėr zakon , qė tė nanuriten spektatorėt,gjer nė atė pikė, saqė aj tė mos arrij tė kuptojė dotė nėnkuptimin e fjalve. Edhe nė rastet kur paraqitet njė njeri I obsesionuar, aktori veht nuk duhet obsesionohet, pėr arsye se nė njė rast tė tillė, spektatorėt nuk dotė mund tė kuptoninse ēfar pikrisht e obsesionon personazhin qė ai e interpreton. Nuk duhet lejuar nė asnjė mėnyr dhe pėr asnjė ēast njė shėndrrim tė plotė I aktorit nė personazhin e paraqitur. Njė shprehje e till, si bie fjala, ai nuk luante lirin, ai ishte vetė liri, do tė jet kjo pėr aktorin tonė asgjėsuese. Spektatorit pra nėkėt mėnyr duhet ti lihet njė liri e plotė.

Me qen se aktori del nė skenė nė njė rol tė dyfisht edhe si lafton edhe si galile kjo metod e interpretimit quhet epike. Dhe sikur tė arrin me zell nė njė mėshirim tė plot tė personazhit, porse nė njė rast tė till ai nuk dotė komunikonte me spektatorin mendimet e ndjenjat vetanijake sepse kto mendime dhe kto ndjenja do tė qen shkrirė plotsisht nė personazhin e krijuar.Ja njė metod skenike ndihmėse qė mund tė pėrdoret pėr qėllim, pėr ta evidencuar ekspozimin e personazhit sin jė pjesė e pavarur e spektatorėve tanė, ne mund ta shoqrojm at me njė gjest tė veēantė. Aktori, bie fjala, do tė pij duhan, porse sa her qė behet gati pėr ta ekspozuar veprimin e mėpasshėm tė personazhit tė trilluar do ta lėr cigaren menjėan.

Aktori nuk duhet ta gėnjej spektatorin, gjoja se nė sken nuk ndodhet ai,porse njė personazh I trilluar, gjithashtu nuk duhet ti gėnjej spektatorėt, sikur gjoja se tė gjitha ato qė ndodhin nė sken gjoja ndodhin pėr her tė par e tė fundit. Nė lojėn e aktorit duhet tė dal nė pah qartė se, ai e dinė fundin e pjesės qė nė fillim, a qė nė mes tė saj dhe pra ai duhet tė qėndroj kejt I lir dhe I qetė.
Njė jetėrsim I vėrtet mund ta krijojm kur nuk krijohen iluzione,sikur gjoja aktori ėshtė vetė personazhi,interpreton ato qė ndodhin nė skenė janė pikrishtė ngjarje tė vėrteta, pėr tė cilat flet pjesa. Pėr kėt u desh qė tė hiqet dorė edhe pėr njė iluzion tjetėr, nga iluzioni se gjoja spektatori po tė qe nė vend tė heroit do tė vepronte pikrisht si ai. Ne vend tė un e bėj kėtė doli ai e bėri kėtė, tė pėrfėtohet ai e bėri pikrisht kėtė dhe vetėm kėtė.

Nė qoftėse gjatė provave futja nė personazh nga ana e aktorit mund tė shfrytėzohet prapseprap kjo duhet tė bėhet si tė qe fjala pėr njė nga metodat e vėzhgimt, kjo metod ėsht pėrdorun nė mėnyr tė pa matur nė teatrin modern, si metod krejt primitive futjes nė personazh duhet tė konsiderohet gjithmon ajo metodė qė e bėn aktorin tapyes veten, po unė vet ēdo tė bėj vall,sikur tmė ndodhte kjo, ēfar shprehje do tė mirte fėtyra ime sikur un tė veproja nė tė njejtėn mėnyr? Nė vend qė tė pyeste , pėrkundrazi, si fliste njeriu qė unė e ndėgjova , a e pash un si e bėri kėtė, ai qė un e pash?
Nga tė tilla vėrejtje mund tė krijohet njė figure, me tė cilat do tė mund tė ndodhin vetėm ato gjėra qė paraqiten nė sken, e jo vetėm, por edhe shum gjėra tė tjera. Tė vėrejturit e pėrbėn njė nga elementėt kryesor tė artit skenik.
Barbi
Barbi
Perparues
Perparues

Gjinia Gjinia : Female
Numri i postimeve Numri i postimeve : 11902
Vendndodhja Vendndodhja : Ne ferr
Hobi Hobi : Librat kohet e fundit
Humor Humor : o sa kom qesh
Data e rregjistrimit Data e rregjistrimit : 03/07/2009
Falenderimet Falenderimet : 121

Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Arti i Dramaturgjise (Brehti) Empty Re: Arti i Dramaturgjise (Brehti)

Mesazh nga Barbi Wed Jul 08, 2009 7:56 pm

Nuk ėshtė e mundur tė bėhet krijim I personazheve, pa patur mė par pkėt njė gjykim tė caktuar e pa ndjekur nė tė njejtėn koh njė qėllim tė caktuar, ai qė nuk di, nuk mund tė tregoj, pėr kėt qėllim ai duhet tė marr pjesė drejt pėr drejt nė luftėn e klasave. Aktori sipas ksaj pikpamje duhet ta lexoj rolin e tij, ka rendsi veqanerisht ne kėt drejtimqė ai tė mos e kap at si tepėr shpejt.pėrveq kėsaj qdo aktor duhet tė mos kufizohet vetė nė pėrceptimin e atyre gjėrave qė jan tė afrueshme, si diēka pėr gjith njerzimin. Tė gjitha mbresat e tija tė para, tė gjitha vėshtėrsitė, protestat, kundershtimet e keqkuptimet e tija fillestare, aktori duhet ti mbaj mend bashk me tekstin, aktori nė sken nuk duhet vetėm ta bindin spektatorin por nė radh tė parė ta habisin. Aktoret duhet qi ti nderrojn rolet njėri me tjetrin sėpaku bile gjat provave, po tė veprohet kėshtu, personazhėt do tė mund tė mirrnin nga njeri tjetri tė gjitha ato elemente pėr cilat kan nevoj. Kur personazhi piēet e futet nė radhet e personazheve tė tjera tė pjesės ai ėshtė nėnshtruar tashmė njė sasie tė panumėrt purpunimesh, dhe artisti e ka pėr detyr ti mbaj mend tė gjitha ato gjėra e elemente, qė aimund tė marr vesh pėr tė, ose tė presypozoj pėr tė, duke u bazuar nė tekstin e rolit tė tij.

Qėndrimi I tė folurit, mimika pėrcaktohet nga kjo apo ajo sjellje e rėndsishme shoqrore. Nuk duhet harruar se edhe procesi I tė menduarit pėrfshihet njė far lloj epshi, kurse fabula sin jė lidhje e pėrcaktuar ndėrmjet ngjarjeve ajo kėnaq vetėm disa nga interesat e shumta tė mundėshme tė spektatorit.
Fabula, ėshtė, fundja, elementi mė i rėnsishėm i pjesės sė shfaējes. ēdo ngjarje e veēant pėrcaktohet nga gjesti i saj themelor. Duke i grupuar personazhet nė skenė, e duke i vėn pastaj nė lėvizje kto grupe, ėshtė e nevojshme tė arrijmė nė njė bukuri, esidomos nė njė eleganc tė caktuar. ndaj pra ėshtė e nevojshme qė ngjarjet e veqnta tė dramės tė lidhen ndėrmjet tyre nė mėnyr tė till qė nyjet tė duken, tė jen evidente; ngjarjet nuk duhen ta ndjekin njėra tjetrėn nė mėnyr tė pa kuptueshme ; pėrkundrazi, ndėrmjet tyre duhet tė ketė njė interval tė till, qė tė lejojė lindjen e njė gjykimi mbi to. nė kėt mėnyr pra pjesa e veqant e fabules duhet tė kombinohet, duke i dhėn secila prej tyre njė struktur tė mbrendshme , duke krijuar, si tė thuash, njė pjes tė vogėl teatrale mbrenda pjesės sė madhe teatrale.

NJė paraqitje e thjesht e bazuar mbi efektin e jetėrsimit pėrdoret nė shumicėn e rasteve vetėm atėher kur ėshtė fjala pėr tu paraqitur zakonet e njerzve.Ardhja e musafirve, sjellja me armiqėt, takimi i dashnorve, mbledhja politike ose tregtare,tė gjitha kto mund tė paraqiten nė njė mėnyr tė tillė, sikur ėshtė fjala pėr ti paraqitur njė njė mėnyr tė till, sikur ėshtė fjala pėr tė treguar disa zakone tė rėndomta tė vendit; nė njė mizansken tė till njė ngjarje, qė ėshtė vetem nė llojin e saj dhe e papėrsėritshme, rezulton tė jetėrsuarin nė mėnyr orgjinale.
Shkurt, mund tė marrim me mend shum zhanre tė artit epik; ndėrmjet tyre ka edhe ato qė njihen, por edhe ato qė s'njihen por priten tė zbulohen.
njė lėvizje pėrpara dhe ēdo zbulim i ri qė e ēliron krijimtarin nga pushteti i natyrės, dhe tė shpi nė transformimin e shoqrise.

Fabula parashtrohet, shtjellohet, shprehet, paraqitet nga tėr teatri si njė etėr evetėm nga i tėr kkolektivi i aktorve , i regjizorve, i piktorve, i kostumistve, muzikantve dhe koreografėve.qė tė gjith kėta i bashkojn pėrpjekjet e tyre pėr tė arritur njė qėllim tė pėrbashkėt, porse, nė tė njejtėn kohė, ata nuk humbasin pamvarsin dhe origjinalitetin e tyre vetiak.
Ai gjest i pėrgjithshėm i tė treguarit me tė cilėn shoqėrohet nė skenė vėnja nė pah, spikatja e njė ngjarje, e njė elementi tė rėndsishėm skenik. prandaj aktorėt nuk duhen tė kalojn te kėnga nė mėnyr tė pakuptueshme, porsa ata duhen ta spikatin atė nė mėnyr tė theksuar nga pjesa tjetėr e veprimit dhe pėr njė gjė tė till ndihmon mė tepėr se qdo gjė tjetėrspecifike e mjeteve teatrale, si bie fjala, ndryshimet e ndriqimit, titujt, muzika nuk duhet tė lejoj qė tė vihej nė rolin e njė shėrbtori tė shkujdesur, ajo nuk duhet ta shoqroj veprimin por ta sqaroj atė.porse nė tė njejtėn koh duhet tė thuhet ajo shėrben edhe pėr qėllime zbavitje.

Piktori nė raste tė tilla mjafton, tė krijoj vetėm njė iluzion e ndonjė lokali tė caktuar, ose tė ndonjė vendi tė caktuar real,porse ata duhet tė japin mė tepėr informata tė rėndsishme dhe interesante historike dhe shoqrore, shum matepėr , seq jep mizanskena reale.
KOREOGRAFIA hiri i lėvizjes eleganca e kopozicijonit jan nė vetvete element i jetėsimit dhe nga ana tjetėr novacion, idet mėnyrat e goditura tė mimikės, ndikojn nė mėnyr tė shkėlqyer nė shtjellimin, zbulimin dhe analizėn e fabulės.
ėshtė e nevojshme qė loja nė kuptimin e ngusht tė fjalės, tė bazohet nė gjestin e dorzimit tė diqkaje tė pėrkryer.
nė kėt mėnyr teatri u jep mundsi spektatorėve qė tė dalin jasht caēeve tė ngjarjeve qė vrehen direkt dhe njė dalje e till ėshtė pjellore.
Kėtu ai le tė krijojė vetėm nė mėnyrėn mė tė lehtė, sepse nė fund tė fundit, mėnyra mė e leht e egzistencės eshte vetėm nė art.

Nuk ėshtė fjala vetėm se arti mėson, duke dhėn njėkohsisht edhe njėfar knaqsie. vetėm atėher kur aftsit krijuse tė secilit dotė ken njė fush tė madhe, njė hapsir tė madhe tė zhvillimit, dituria dotė mund tė shėndrohet nė njė knaqsi dhe knaqsia nė dituri.nė qoft se ne tash heqim dor nga teatri epik, kjo nuk dotė thot aspak se ne heqim dorė nga tė gjitha mundsit e knaqsive tė njohura, qė vazhdon tė na jap so mė parė ky teatėr. Duhet thėn se ky term ėshtė tepėr i ngusht dhe sikur e shpreh nė mėnyr si tė vagullt specifikėn e ktij teatri. Vetvetiu pra kuptohet se nė teatrin epik ėshtė fjALA PėR Disa ngjarje qė ndodhin aty direkt, para syve tė spektatorit e qė pra zotrojn tė gjitha ose shum tipare "ēastėsis".nė njė kontradit tė hapur ( mjaft tė hapur), ndėrmjet futjes nė personazh (bashkėvojtjes) dhe personazhit, futjes nė personazh dhe egzikutimin e rolit, justifikimit dhe dėnimit. dhe njė gjė e till ėshtė pikrisht ajo qė duhet.
Kundėrthėnjet qė egzistojn ndėrmjet luajtjes sė rolit dhe shkrirjes nė personazh , ca njerz qė nuk jan tė regjur me specifikėn e artit teatral,e marrin si njė zgjidhje nga ana e aktorit tė njėrės prej tė dy rrugėve, rrugė kėto, qė prijashtojn nė mėnyr totale njėra tjetrėn, pra organoni kėrkon vetėm tė ekspozoj ndėrsa shkolla tjetėr tė ndjej.
Barbi
Barbi
Perparues
Perparues

Gjinia Gjinia : Female
Numri i postimeve Numri i postimeve : 11902
Vendndodhja Vendndodhja : Ne ferr
Hobi Hobi : Librat kohet e fundit
Humor Humor : o sa kom qesh
Data e rregjistrimit Data e rregjistrimit : 03/07/2009
Falenderimet Falenderimet : 121

Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Arti i Dramaturgjise (Brehti) Empty Re: Arti i Dramaturgjise (Brehti)

Mesazh nga Barbi Wed Jul 08, 2009 7:56 pm

Prapseprap, arti ėshtė pėr tė gjthė.
aktorėt duhen tė marrin uj nga dy burime, nga pusi i jetės dhe nga burimi i letėrsis. po si bėhet me njė art, veprimi i tė cilit bazohet mbi njė pasqyr tė deformuar fragmentar, injorant tė botės? si bėhet nė rastin e artit tė njerzve tė egėr, tė idiotve e tė fėmijve?ka shum tė ngjar qė tė mund tė zotrohen kto dituri tė gjėra dhe aftėsi tė mdha, pėr ti fiksuar ato nė kujtes, kėshtu qė edhe nga njė pasqyrim i till mund tė nxirrej njė bėrthamė racionale.
Gjithqka qė quhej pjesė bashkohėse apo pjes didaktike i takon teatrit epik.
Spektatori i teatrit dramatik thot: po edhe un kam ndjer kėtė-i ktill jam unė. -kjo ėshtė e natyrshme.-Kjo dotė jetė gjithmon kėshtu.- Po mė trondit vuajtja e ktij njeriu sepse nuk ka rrugdalje pėr atė. -Ky ėshtė art i madh: kėtu gjithqka eshte vetvetiu e kuptueshme. - po qaj me ata qė jan duke qar, po qesh me at qė ėshtė duke qeshur.
Spektatori i teatrit epik thot: as qė mė kishte shkuar nė mend kjo donjėher.- kėshtu nuk mund tė veprohet.- Kjo ėshtė tepėr e dukshme, gati e pabesueshme. - kjo duhet tė ndalohet. - po mė trondit vuajtja e ktij njeriu, sepse pėr at megjith atė ka pasur rrugėdalje.- Ky ėshtė artr i madh: qesh me at qė eshtė duke qar, e qaj pėr at qė eshtė duke qeshur.

Skena ka filluar tė ket efekt didaktik atėher kur, nafta, inflacioni, lufta, lufta shoqėrore, familja religjioni, drithi, tregtia me mish topash, jan bėr objekt tė shfaqjes teatrale.Sikur tė mos kishte kėsi mėsimi argėtues, atėher teatri, pėrkrah krejt strukturat e tija, nuk dotė ishte nė gjendje tė mėsoj. teatri mbetet teatėr, edhe kur ėshte teater didaktik, dhe nė qoft se ėshtė teater i mir, ai ėshtė edhe argėtues.
Sipas Shillerit teatri duhet tė jet institucion moral, kur ai e shtroi kėt kėrkes mezi i r5a nė mend se dota dėboj publikun nga teatrime at qė moralizon nga skena.
brehti ka dėshiruar tė zbatojnė teatėr fjalinė se botėnnuk duhet vetėm interpretuarpor edhe ndryshuar.
spektatorėt tan zduhet vetėm tė ndėgjojn se si lirohet prometheu i lidhur por duhet edhe tė mėsohen nė kėnaqsin e lirimit tė tij.

Nga letra e njė aktori-- plotėsisht pajtohem me ju se dy here dy bajn pesmendoj se thėnjet pėrkatse po kuptohen gabimishtn disa fakte tė rėndsishme vetėm i kam pėrmendur nė vend se ti formuloj.Aktori tė mos transformohet, plotsisht, nė personazhin e pjesės, por, thuaj tė ndalet skaj tė pjesės si kritikuesose lėvdues, e bėn lojen e tij thjesht artistike, pak a shum veprim jo njerzor. mirpo egziston edhe shkrirja e plot e aktorit nė personazhin e tij. pasoj e ksaj ėshtė se ai i jep personazhit karakter kėtij personazhi aq tė bindshėm, qė mund tė merret me mend vetėm ashtuqė spektatori shkurt duhet ta pranoj ashtu si ėshtė, dhe kėshtu krijohet njė raport aspak i frytshėm, ti kuptosh tė gjitha do tė thotė ti falėsh tė gjithagjė qė ka qen e theksuar veqanerisht nė natyralizėm.
Aktori me shpirt dhe me ndjenja duhet tė marr qėndrim ndaj personazhit te vetė dhe pamjes sė vetė. Riorjentimi i nevojshėm i aktorit nuk ėshtė operacion i ftohtė as mekanike nuk ka vend nė arte ky riorjentim ėshtė artistik.

Ēfare bėn regjisori kur insekenon pjesėn?

ai parashtron njė tregim para publikut.

Ēfare ka ai nė dispozicion pėr kėt qėllim?

njė teks, skenėn dhe aktorin.

Ēfare ėshtė me rėndsi nė kėt tregim?

Kuptimi i tij dhe poenca shoqrore e tij.
Barbi
Barbi
Perparues
Perparues

Gjinia Gjinia : Female
Numri i postimeve Numri i postimeve : 11902
Vendndodhja Vendndodhja : Ne ferr
Hobi Hobi : Librat kohet e fundit
Humor Humor : o sa kom qesh
Data e rregjistrimit Data e rregjistrimit : 03/07/2009
Falenderimet Falenderimet : 121

Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Arti i Dramaturgjise (Brehti) Empty Re: Arti i Dramaturgjise (Brehti)

Mesazh nga Sponsored content


Sponsored content


Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Mbrapsht nė krye

- Similar topics

 
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi