Kuçova......

nga Vizitor Tue Mar 24, 2009 3:02 pm

Historia

Kuçova Kjo trevë ka qënë vendbanimi i hershëm Ilir i fisit Desaret. Nga gërmimet e bëra në periferi të qytetit të Kuçovës (në komunën Perondi ku ndodhet sot Kisha e vjetër e Shën Nikollës) del se kjo trevë ka qënë një vendbanim i lashtë me një kulturë të zhvilluar, gjë që vërtetohet nga mënyra e ndërtimit të shtëpive dhe e shëtitores për banorët e saj. Kjo shëtitore ka përmasat e një bulevardi të vërtetë (10m gjerësi dhe 50m gjatësi) të shtruar me kalldrëm e me gurë të gdhendur bukur. Po kështu në kodrën e Omurit në verilindje të qytetit, janë gjetur punime mbrojtëse ilire e mbi të gjitha një pishtar (i ekspozuar në muzeun e Beratit), i cili shërbente për të sinjalizuar rrezikun armik nga njëra kala në tjetrën si dhe në të gjithë zonën. Nga gërmimet e bëra në vitet ‘40 – ‘50 të shekullit të kaluar u nxorrën në sipërfaqe amfora, shpata e mburoja të kohës ilire.

Në kohët e Mesjetës është shfrytëzuar për interesa jetike të banorëve vendas edhe nafta e dalë në sipërfaqe me vetërrjedhje. Në fund të viteve 1700 – fillimi i viteve 1800, banorë kuçovarë si fiset e vjetra të Beqollareve ,Skurove e më vonë të Kurtëve, kanë shitur naftë bruto për myzeqarët, të cilët e përdornin për bucelat e rrotave të qerreve si vaj grasatues e më pas për djegie.

Në vitet e Luftës së Parë Botërore, në periferi të Kuçovës (aty ku sot janë varrezat e qytetit) u vendos një repart ushtarak austriak. Në vitin 1916, një inxhinier gjeolog, pjesëtar i këtij efektivi vuri re se uji i përroit që rridhte nga kodra e Omurit vinte me naftë. Pasi e shëtiti më këmbë vendin ai arriti në përfundimin se Kuçova ishte një vend me pasuri të mëdha nafte. Këtë fakt ai e bëri publik në vitin 1918. Që nga viti 1918 e deri në vitin 1924, në Kuçovë erdhën shumë shoqëri kërkuese nafte si AIPA (Azienda Italiana Petroli Albania), një shoqëri Anglo-Persiane, Shoqëria Amerikane e Naftës si dhe shoqëri franceze etj.

Në vitin 1928 në vendin që sot quhet “Dikatër” (D4) u shpua e dha naftë pusi i parë në Shqipëri. Që nga ky moment Kuçova u hodh në hartat gjeologjike të botës si vendburim nafte dhe më vonë edhe në hartat politike dhe ushtarake. Që nga viti 1928 e deri në vitin 1943, vendburimi i Kuçovës u shfrytëzua nga shoqëria italiane AIPA. Kjo shoqëri bëri marrëveshje me qeverinë e Mbretit Zog I, që nëse prodhimi i naftës në vit do t’i kalonte 50 000 tonët, kjo shoqëri do të ngrinte në Kuçovë një rafineri. Por ndonëse prodhimi i kaloi 170 000 tonët, rafineria nuk u ngrit, përkundrazi nafta e nxjerrë nisej për t’u përpunuar në Itali. Në historinë e Shqipërisë, Kuçova përmendet edhe si qyteti ku është organizuar greva e parë e punëtorëve në vitin 1936.

Zhvillimin më të madh Kuçova e ka njohur pas Luftës së Dytë Botërore, sidomos në vitet 1975 – 1990. Popullsia e rrethit në fund të viteve 1980 arriti 32 000 nga 6 400 banorë që ishte në vitin 1938. Në vitin 1944, për stabilizimin e gjendjes shumë të rënduar në Kuçovë si pasojë e djegieve dhe shkatërrimeve të bëra nga pushtuesi, Qeveria e Përkohshme e Beratit urdhëroi ngritjen e një Komisariati të Jashtëzakonshëm për naftën. Ky komisariat do të kishte atributet e një drejtorie të përgjithshme, e cila do të vinte në punë të tërë sistemin e shfrytëzimit të vendburimeve.

Në vitin 1951, me vendim të veçantë të Qeverisë Shqiptare, në Kuçovë u krijuan 11 ndërmarje ekonomike, ndërsa në vitin 1970 rradhitej ndër qëndrat më të zhvilluara në shkallë vendi. Në këtë periudhë në Kuçovë shtrinë veprimtarinë e tyre 15 ndërmarrje ku më të rëndësishmet ishin Uzina e Përpunimit të Naftës, Uzina Mekanike e Naftës, Shpim Shfrytëzimi, Ndërmarrja e Nxjerrjes së Naftës, TECI, Transporti, Ndërtim Montimi, Laboratori Shkencor i Naftës, Fabrika e Pluhurave Larës, Fabrika e Tullave(nder te paktat ne shqiperi qe prodhojne tulla me perqindje te larte argjile), Skolla e mesme politeknike(kjo shkolle ka arsimuar nxenes te ardhur nga te gjithe rrethet, shume prej te cileve ne ditet e sotme jane funksionare dhe pedagoge te rendesishem dhe me emer ne universitetin e Gjeologji-Miniera) etj. Edhe pse Kuçova ka patur një zhvillim industrial shumë të vrullshëm, deri në vitin 1991 ka qënë e përfshirë në rrethin e Beratit. Nga ai vit funksionon si rreth më vete, brenda Qarkut të Beratit.

Gjeografia

Perpara viteve 1990-te Kuçova bente pjese ne rrethin e Beratit. Sot paraqitet si rreth me vete dhe kufizohet nga Berati ne jug, Elbasani ne veri dhe Lushnja ne veri-perendim.Kjo zone ka nje reliev kodrinor-fushor, klime mesdhetare me vere te nxehte dhe te thate, dimer te ftohte. ky qytet ka arritur shifren rekord ne Shqiperi per temperaturen me te larte te regjistruar me 44,4'C ne korrik 1986. Ne pergjithesi mbizoterojne dherat e buta te kafenjta, te pershtatshme per kultivimin e shume kulturave bujqesore(si te lashtat ashtu edhe shume drure frutore vecanerisht ullishtet dhe vreshtat) .Pershkohet nga lumi Devoll, ne veri-perendim ne afersi te fshatit Kozare.

Demografia

Aktualisht popullsia e rrethit Kuçovë është rreth 48 288 banorë. Nga kjo popullsi 30 441 banorë banojnë në Bashkinë e Kuçovës, duke e renditur të 12-tën nga 65 bashki në shkallë vendi. Dendësia e popullsisë kap shifrën 567 banorë / km2, gjë që e rendit këtë rreth si më të populluarin në shkallë vendi. Raporti i shpërndarjes së popullsisë qytet-fshat është progresiv dhe tepër dallues në raport me rrethet e tjera në vend, duke variuar nga 63% banorë në qytet deri në 37% banorë në fshat.

Ekonomia

Kucova ende vazhdon të ruaje fizionomine e dikurshme si qyteti i pare i industrializuar i Shqipërise.Karakteristike e këtij qyteti është:

- Ekzistenca e shfrytëzimit te vendburimeve te naftës dhe gazit, ku deri me sot jane shfrytëzuar vetem 5 % e rezervave gjeologjike dhe 32 % e rezervave industriale te shfrytëzueshme. - Ekzistenca e industrise se fuqishme mekanike, e perfaqesuar nga Uzina Mekanike e Naftes (U.M.N) dhe Uzina e Riparimit te Avioneve (U.R.A.), specifike ne shkalle vendi per nga natyra e tyre. - Ekzistenca e industrise se materialeve te ndertimit e perfaqesuar nga fabrika e vetme ne shkalle vendi per prodhimin e karton-katermase dhe bitumit te oksiduar si dhe dy fabrikave te tullave. - Ekzistenca e fabrikes se vetme te prodhimit te detergjenteve lares ne shkalle vendi me teknologji italiane. - Ekzistenca e qendres shkencore te kimi-perpunimit te naftes, karburanteve, lubrifikanteve dhe lendeve djegëse, e vetmja per nga natyra ne shkalle vendi. - T.E.C.-i, i cili nese vihet ne shfrytëzim, furnizon me energji elektrike te gjithe prefekturen e Beratit (Kuçove-Berat-Skrapar) dhe eshte nje nyje ne sistemin kombëtar energjetik per zonen per zonen jug-perndimore dhe ate qendrore.

Sot ky komunitet ka komoditetin te realizoje nevojat per shërbimet e komunikimit nepermjet Internetit dhe telefonise fikse dhe celulare Kuçova lindi si qytet i naftetareve dhe si i tille njihet deri ne ditet e sotme. Ekonomia ne vitet e kaluara ishte e bazuar tek burimet naftembajtese dhe ne funksion te tyre u ngriten dhe ndermarje si Uzina Mekanike e Naftes, Shpim Kerkimi, Shpim Shfrytezimi etj, qe punesonin nje numer te konsiderueshem puntoresh. Sot keto ndermarje kane nje numer te kufizuar puntoresh dhe ekonomia eshte e mbeshtetur tek prona private dhe nga te ardhurat e emigranteve.

Kultura

Në jug të Kuçovës, më pak se 3 km nga qëndra e qytetit, në fshatin Perondi gjëndet një nga kishat më të vjetra, për të mos thënë më e vjetra në Ballkan akoma në këmbë. Ndërtimi i takon shek. të X dhe është një shprehje tipike e arkitekturës bizantine të veprave të kultit, ku në muraturë kombinohet guri me terrakotën dhe ku volumet modeste kompensohen me pasurinë e elementëve arkitekturore. Pikërisht në skajin e kundërt, në veri-perëndim të qytetit, por këtë rradhë diçka më larg se kisha e parë, pra rreth 6 km, në vëndin e quajtur Salc-Kozare ndodhet një kishë tjetër e denjë për të qënë objekt admirimi për vizitorët. I takon një kohe më të vonëshme, por gjithashtu një shëmbull i shkëlqyer i arkitekturës së shek. XVII, e kishës me hajat të jashtëm dhe me një navatë të bollshme, në krye të së cilës është edhe ikonostasi prej druri, vepër e shquar e mjeshtërve shqiptarë të kohës.

Politika
Bashkia e Kuçovës

Ne 18 Shkurt te vitit 2007 qytetaret e rrethit te Kuçoves iu drejtuan kutive te votimit per te zgjedhur drejtuesit e pushtetit vendor.

Ne Bashkine e Kuçoves rezultatet e votimeve nxorren fitues per te katertin mandat rradhazi z. Artur Kurti qe i perket koalicionit te majte me 47.93 % te votave. I dyti u rendit kandidati i te djathtes z. Dashnor Çela me 40.77% te votave, i treti kandidati i pavarur z. Hekuran Zeqo me 9.56% dhe i katerti kandidati i PBDNJ-se z. Alkesander Ceca.

Per Keshillin Bashkia PS-ja ka fituar 8 nga 25 vende, PD-ja 5 vende, LSI-ja 3, PDR-ja 1, ndersa partite e tjera kryesore nga 1 vend.

Ne Komunen Kozare ka fituar kandidati i se majtes z. Fatmir Doksani me 52.87% te votave, ndersa kandidati i te djathtes z. Myslym Haxhiu ka marre 47.13% te votave.

Per Keshillin Komunal PS-ja ka fituar 4 vende nga 15, PD-ja 2 vende, LSI-ja 1, PDR-ja 2, ndersa PAD, PAA, PSD, PDS, PBDNJ, PDK nga 1 vend.

Ne Komunen Perondi ka fituar gjithashtu kandidati i se majtes z. Ramiz Oboni me 67.04 %' te votave, i ndjekur nga kandidati i te djathtes z. Kujtim Behari me 19.89 % te votave, ndersa kandidati i pavarur z'. Agim Plaku ka marre 13.07% te votave.

Per Keshillin Komunal te Perondise, PS ka fituar 7 vende nga 16, PD 2 vende, LSI 2, PR 2, ndersa PAD, PSD, PDS nga 1 vend. Kriozitet Para viteve '20,me sakte para se te zbulohej se ky qytet ishte nje zone naftembajtese prej shtetasve italiane, kucova ka qene nje zone e paprekur nga zhvillimet industriale, nje vendbanim me nje popullsi shume te vogel ku jetonin pak fise, permend Brisqet, Polovinasit, Skurat, Bullaret.

Thursday	+14°	+7°
Friday	+12°	+6°
Saturday	+13°	+4°
Sunday	+11°	+1°
Monday	+11°	+1°
Tuesday	+12°	+5°

Kuçova......

Kuçova......

MENU

SHTYPI I DITES

REVISTA

FAQET PARTNER