Shkrim interesant ...

Hidhe atë cigare!
Në qoftë se e lë duhanin, largon infarktin dhe iktusin, mbron mushkëritë, rrit aktivitetin seksual, ke më pak rrudha.
E enjte, 25 Qershor 2009 13:56

Në qoftë se nuk ia del dot vetë, lexoji më poshtë metodat më efikase. Në pritje të ilaçeve te reja dhe të një vaksine antinikotine.

Pos nikotinës dhe katranit, një një cigare gjenden madje edhe 4000 kimikalie të ndryshme, nga të cilat 200 sosh kanë cilësi toksike, kurse 43 kanë cilësi kancerogjene, ndërkaq të gjitha këto nëpërmjet pirjes së duhanit hyjnë në secilën qelizë të organizmit.

Sipas disa hulumtimeve, pos nikotinës, katranit, hekurit, aluminit dhe zinkut, nëpërmjet pirjes së duhanit në organizmin e njeriut hyjnë kimikaliet të cilat mund t'i gjejmë në mjetet për pastrimin e dyshemeve, bakterieve, në karburante të anijeve kozmike (metan), në helm për minj (arsen), në gaz për shkrepsa (butan), dioksid të karbonit, e madje edhe disa elemente të gazit që shfrytëzohen në komorat për ekzekutim.

Substanca kryesore psikoaktive e duhanit është nikotina, alkaloid i cili ngrit tensionin e gjakut dhe shpejton punën e zemrës, andaj shkakton varësi të rëndë fizike. Gjysmëkoha e matabolizimit të nikotinës është dy orë, pas së cilës kohë sasia e nikotinës në gjak bjen dhe paraqitet nevoja për ndezjen e cigares tjetër.
Disa nga sëmundjet e mundshme janë ndezja e traktit të frymëmarrjes, bronkitisi kronik, emfizema, kanceri në mushkëri, infarkti, çrregullimet e qarkullimit të gjakut, sëmundjet e dhëmbëve, pika në tru, keqësimi i të pamit dhe të të dëgjuarit, madje edhe verbimi te personat e moshës 65 vjeç.

Cigaret mund të zvogëlojnë efektin e barnave dhe fuqinë seksuale, mund të keqësojnë tretjen e ushqimit dhe të shpejtojnë plakjen, ndërkaq prija e duhanit lidhet edhe me gërhitjen, vështirësimin e frymëmarrjes gjatë gjumit, pastaj ndikon edhe në shtimin e qimeve të trupit te femrat.

"Nuk kam pasur ndonjë herë kaq kollë sa tani që e kam lënë duhanin", është kjo ankesa tipike e ish-duhanxhinjve, të bindur se ishin më mirë kur pinin një paketë cigare në ditë. Në fakt kolla dhe gëlbaza shfaqen shpesh dhe në mënyrë insistuese tek ata që e kanë lënë duhanin. Por kjo është një shenjë e mirë, sepse vjen ngaqë pushi që vesh pjesën e brendshme të bronkeve fillon të funksionojë, ndërkohë që më parë ishte paralizuar nga duhani dhe në këtë moment nxjerrin gëlbazen e depozituar në bronke.
Femrat, sipas disa studimeve, posaçërisht rrezikohen nga pirja e duhanit - më lehtë sëmuren nga kanceri në mushkëri, ndërsa më së vështiri mund ta braktisin duhanin.

Pirja e duhanit gjatë shtatzënësisë mund të jetë shumë e rrezikshme për shëndetin e fëmijës sesa konsumimi i kokainës; mund të paraqiten çrregullime të ndryshme, shtohet rreziku i sëmundjes nga astma si edhe zvogëlimi i peshës së fëmijës. Vetë shtatzënat që pijnë duhan shtojnë rrezikun e sëmundjes nga kanceri në mitër dhe nga gjakderdhja vagjinale.

Studimet më të reja tregojnë se duhani shkakton edhe rrudhat. Nikotina krijon probleme me këmbët, që me kalimin e kohës mund të bëhen kronike.
Sipas disa studimeve, nikotina në sasi të mëdha vepron në mënyrë stimulative dhe euforike sikurse kokaina dhe amfetamina.

Hulumtimet e ndryshme flasin për një sërë efektesh pozitive të nikotinës, si p.sh. përmirësimi i koncentrimit dhe të mbamendjes, ndërkaq ekzistojnë edhe aktivistët të cilat tentojnë të dëshmojnë sesi të gjitha tregimet negative për duhanin janë produkt i padijes dhe i paranojës, sesi asnjë efekt negativ në të vërtetë nuk është dëshmuar andaj pirja e duhanit madje zgjat jetën(!)
Pos terapisë grupore, ekzistojnë edhe disa metoda të tjera për braktisje të duhanit: flasterët dhe çamçakëzët (përmbajnë nikotinë dhe ndihmojnë në përballimin e krizës së abstinencës), hipnoza, joga, akupunktura dhe psikoterapia, ndërkaq këtu bëjnë pjesë edhe spreji nikotinë për hundë, tableta në bazë të bupropionës (antidepresivët) dhe injeksionet të cilat do të nxirren në tregun botëror.

Të gjitha dobitë për ata që e lënë duhanin

T'i thuash lamtumirë cigares, është pa dyshim e vështirë. Sepse nikotina është një substancë që krijon varësi, me tepër se drogat dhe shkakton simptoma abstinence edhe të forta: vështirësi përqendrimi, irritueshmëri, depresion, ankth, pagjumësi.

Pas dy orësh
Nikotina e cigares fillon të eliminohet nga trupi nëpërmjet urinës.

Pas 12 orësh
Monoksidi i karbonit zhduket nga organizmi, kështu që gjaku është në gjendje të çojë më me efikasitet oksigjen në inde.

Pas një jave
Të gjitha shqisat, e në mënyrë të veçantë, ajo e shijes, bëhen më të mprehta. Fryma përmirësohet, dhëmbët e flokët janë më të pastër. Edhe lëkura ka një ngjyrë më roze. Zhduken simptomat e abstinencës.

Pas një muaji
Epiteli me push i rrugëve të frymëmarrjes, i dëmtuar nga duhani, riformohet dhe këlbaza hiqet nga bronket. Bie rreziku i infeksionit të rrugëve të frymëmarrjes.

Pas një viti
Rreziku i patologjive kardiovaskulare, d.m.th infarktit apo iktusit, bie në mënyrë të ndjeshme.

Pas 6/7 vjetësh
Rreziku i zhvillimit të një tumori në mushkëri nuk rritet dhe pas disa vjetësh mund të arrijë afërsisht në nivelin e një njeriu që nuk ka pirë kurrë duhan.

Dënimi me vdekje - jetë apo vdekje?
Në të kaluarën dënimi kapital shqiptohej në çdo pjesë të globit, mirëpo dekadat e fundit shumë shtete e abroguan atë.
E martë, 30 Qershor 2009 11:26



Autor: Mr.sc. Saad R. Gashi


Ne jetojmë në një kohë kur vrasjet, grabitjet, plaçkitjet, dhunimet, e shumë lloje të krimeve të rënda janë bërë pjesë normale e jetës sonë. Bota sot po ballafaqohet me një eksplozion të krimeve të rënda. Mediat si elektronike poashtu edhe ato të shkruara janë mbushura me lajme të trishtueshme, kështuqë njeriu bashkëkohor në një mënyrë, me dashje apo pa te, është stëngarkuar me të dhëna, lajme e madje edhe imazhe ku të gjithë jemi dëshmitarë se jeta e njeriut, si qenie më e përsosur është bërë objekt permanent e sulmeve të vazhdueshme dhe më barbare.

Domosdoshmërish këto informata, me të cilat pronarët e mediumeve botërore po e "ushqejnë" botën sot, te njeriu reflektojnë me një energji shumë negative.

Duke qenë kështu, njeriu shpesh pyetet me veten si: pse po ndodhin kaq shumë krime, pse numri i tyre vazhdimisht është në rritje, pse njeriu gjithnjë e më shumë është më i pasigurt se asnjëherë më parë, a ka ekzistuar ndonjë periudhë apo shtet ku njeriu ka qenë më i sigurt dhe a ka qenë më i mbrojtur, a ka ekzistuar ndonjëherë ndonjë mirëqenie më e mirë, pse vazhdimisht rritje të kriminalitetit e jo zvogëlim të tij, si është e mundur që vendet më të "civilizuara", më të "pavarura", me "legjislacion më modern" të prijnë në listën e vendeve ku krimi lulëzon më së shumti në botë? Kush i përgatitë këto ligje, cili është roli dhe qëllimi i vërtetë i tyre. Praktika dhe statistika na bënë të dyshojmë në qëllimin e tyre që të zvogëlohet shkalla e krimit! A thua kush janë legjislatorët e vërtetë, a thua paska shumë Ahtisara tjerë dhe se, edhe vendet tjera sikur ne aprovojnë nga 7-8 ligje për një ditë në Parlament, pa i shqyrtuar ato?

Krimi është një dukuri e cila ka zanafillën qysh në shoqëritë më të lashta, më saktësisht me paraqitjen e njeriut të parë, hz. Ademit, kur djali i tij Kabili e mbyti vëllain e tij për motive xhelozie. Krime ka pasur vazhdimisht dhe do të ketë deri në fund të civilizimit. Mirëpo, është politika kriminale ajo e cila e përcakton, respektivisht e kontrollon shkallën e kriminalitetit në një vend. Nëse bazat e një politike kriminale kanë bazën nga ligjet hyjnore, padyshim që suksesi ka me qenë evident sikurse statistikat e dëshmojnë një mirëqenie të pashembullt gjatë periudhave historike të ndryshme. Përkundrazi sa herë që kjo politikë caktohet dhe udhëhiqet nga njerëzit që i mohojnë dhe luftojnë ligjet e Zotit, bota do të djallëzohet edhe më shumë.

Në politikën kriminale dallohen dy orientime kryesore: masat preventive dhe masat represive. Mund të thuhet se, vështirë është të caktohet raporti në mes të prevencionit dhe represionit, sepse nuk ekziston ndonjë masë preventive në të cilën nuk gjendet ndonjë dozë e masave represive, sikurse që, nuk ka represion në të cilin nuk bënë pjesë ndonjë formë elementare e prevencionit. Prandaj mund të konkludohet se edhe në dënimin më kapital, siç është dënimi me vdekje, ekzistojnë elemente të parandalimit të kriminalitetit. "…Ju është caktuar norma për hakmarrje-vrasje: I liri- për të lirë, robi-për rob, femra për femër… Kjo është lehtësi nga Zoti juaj dhe mëshirë…" "Në hakmarrje (d.m.th. vrasje për vrasësin) keni ekzistencën, o të mençur ndoshta do të ruheni!" (Kur'an –El Bekare 178-179). Kur'ani, vazhdimisht na tregon qëllimet (rrugët) që duhet t'i ndjekim, ndërsa detyra e jonë është që të gjejmë mënyrën dhe mjetet që të arrijmë gjer te këto qëllime. Ajetet Kur'anore që flasin për çështje juridike, gjithsej janë 228, apo shndërruar në përqindje 3%, ndërsa vetëm 30 ajete apo 0.05% të ajeteve në përgjithësi flasin për çështjen e dënimeve. Kurse, pjesa tjetër apo 97 % e Kur'anit, bënë fjalë për besimin, moralin dhe rrugën e vërtetë, d.m.th. qëllimin të cilin duhet ta synojmë në mënyrë që arrihet vullneti i Zotit të Plotfuqishëm. Duhet kuptuar se, numri i krimeve varret nga kushtet shoqërore të cilat i shkaktojnë ato krime e jo nga ashpërsia e dënimit. Këtë e argumenton edhe rasti i cili ka ndodhur në kohën e Kalifatit të Omerit r.a. Një ditë, disa robër kishin vjedhur një deve, të cilën e kishin prerë për ta ngrënë. Ata e kishin pranuar veprën e kryer. Pasi që Omeri vendos ta zbatoj dënimin me prerje të duarve, mendohet pak dhe fton pronarin e robërve. Pasi që vjen pronari, Halifja i drejtë duke proceduar rastin konstaton se robërit kishin qenë të uritur dhe në fund fajëson pronarin e robërve për shkak se nuk i kishte ushqyer robërit. Në fund, Omeri pyet pronarin e devesë se sa kërkon kompensim për deve. Pronari thotë se, sikur të më ofroheshin 400 dërhem do t'i refuzoja. Atëherë Omeri r.a. urdhëron pronarin e robërve: Paguaj 800 dërhem". Kjo është drejtësia Islame, për të cilën civilizimi sot ka nevojë më shumë se asnjëherë më parë.

Në të kaluarën dënimi kapital shqiptohej në çdo pjesë të globit, mirëpo dekadat e fundit shumë shtete e abroguan atë. Sipas Amnesty International, 59 shtete ende vazhdojnë ta zbatojnë dënimin me vdekje, 90 shtete e kanë abroguar në tërësi këtë dënim, 10 shtete e zbatojnë por vetëm për krimet e kryera në rrethana të jashtëzakonshme, si p.sh në rrethanat e luftës, dhe në 35 shtete ky dënim zbatohet ende për krimet ordinere, mirëpo në këto shtete, në 10 vitet e fundit ekziston një tendencë e rënies së zbatimit të dënimit me vdekje. D.m.th. sipas Amnesty International, sot mbi 135 shtete të botës e kanë abroguar tërësisht ose pjesërisht dënimin me vdekje.

Në v. 2007. 3350 njerëzve iu kishte shqiptuar dënimi me vdekje. Sot, mbi 20.000 të burgosur janë të dënuar me dënimin me vdekje.

Në SHBA, dënimi me vdekje zbatohet në 38 shtete. Gjykata Supreme në SHBA me 29.06.1972. kishte anuluar dënimin me vdekje, me arsyetim se ishte një dënim shumë i ashpër dhe në kundërshtim më nenin e 8-të, të Kushtetutës së ShBA-ve. Mirëpo, katër vite më vonë më 1976, Gjykata e revokoi vendimin e saj duke vendosur prapë në favor të dënimit kapital. Amerikanët ishin dëshmitar se dënimi me vdekje ishte shumë më produktiv në aspektin e sigurisë së përgjithshme. Ndërsa pas një hulumtimi që kishte bërë Instituti Galup, në SHBA, 65% e të anketuarve kishin përkrahur dënimin më të rëndë. Një ndër ta është edhe profesori i drejtësisë, Robert Bleker i cili thotë se "Pas ndonjë vrasjeje mizore rritet dukshëm numri i atyre që janë pro dënimit me vdekje". Amerikanët mendojnë se ky dënim është mjeti vetëm, i cili në këtë botë të kriminalizuar mund ta frikësojë ndonjë kriminel potencial. Ndërsa në anën tjetër të gjitha shtetet tjera të cilat e kanë abroguar këtë dënim, më tepër e mbrojnë kriminelin se sa viktimën.

Unioni Evropian fuqishëm e kundërshton aplikimin e dënimit me vdekje në mbarë botën. Asnjë nga vendet anëtare të këtij Unioni, nuk e ka aplikuar këtë dënim në shekullin 21. Ky detyrim buron nga Protokolli nr. 6 i Konventës Evropiane mbi të drejtat e njeriut i cili në mënyrë të pakushtëzuar obligon të gjitha shtetet anëtare që këtë dënim mos ta aplikojnë në kohë të paqes.

Siç po shihet ky abolucion është një trend modern i Evropës së bashkuar, i cili i amniston edhe kriminelët më mizor dhe u mundëson që të qëndrojnë një kohë të konsideruar në burg, ku pas mbajtjes së 2/3 –tave të dënimit, atyre u mundëson që prapë të lirohen!

Kohëve të fundit terrorizmi modern është gjithnjë e më i paskrupullt dhe nëpër shumë qarqe paraqitet një intencë që të rishqyrtohet edhe një herë abrogimi i këtij dënimi. Presidenti polak Leh Kaqinski në v. 2006 kishte deklaruar se: "Civilizimi Evropian i ka rrugët e saj për ardhmërinë tonë, mirëpo i ka edhe disa rrugë të verbëta, dhe se heqja e këtij dënimi shpie në këto rrugë të verbëta." Konsiderohet se futja e sërishme e këtij instituti në legjislacionin penal nuk është vetëm çështje legjislative e një shteti, por kjo është një çështje shumë më komplekse si: ekonomike, shoqërore, filozofike dhe religjioze.

Shikuar nga aspekti ekonomik, ekspertët vlerësojnë se shpenzimet që bëhen nëpër burgje janë të shumta. Prandaj ekzistimi i dënimit me vdekje sjell benefite ekonomike për një shoqëri. Në Amerikë, p.sh. në vitin 1992 burgjet shtetërore dhe federale kishin arritur një numër rekord të burgosurve në shifër prej 883,593. Çdo i burgosur, shtetit i kushtonte 22.000 $ për një vit, dhe shuma e përgjithshme e shpenzimeve arrinte shumën prej 19.436 bilion $. Kjo shumë paguhet nga taksat të cilat i paguan populli amerikan. Nga kjo rrjedh se, populli amerikan si taksa pagues, i përkrah kriminelët të cilët vuajnë dënimin. Nga numri i përgjithshëm i të burgosurve, në v. 1992, të dënuar me vdekje kanë qenë 2575 persona. Kur të merret parasysh koha mesatare prej 9 vite e 6 muaj, që një i burgosur pret në burg gjer të ekzekutohet dënimi me vdekje, atëherë paraqitet pyetja se, shuma e këtyre taksave që paguajnë amerikanët a kishte mundur të gjen ndonjë destinacion më të dobishëm dhe ekonomia amerikane të përfitojë më tepër nga dënimi me vdekje.

Sa i përket anës shoqërore, aplikimi i këtij instituti arsyetohet me faktin se nëse një person kryen një krim të rëndë dhe se ndaj tij duhet zbatohet ky dënim atëherë drejtësia duhet të zbatohet. Nëse një person i tillë amnistohet, ekziston mundësia që i njëjti më vonë prapë të kryej ndonjë vrasje tjetër.

Vazhdon...

Vazhdimi...


Nga 2575 të burgosur të dënuar me vdekje (në v. 1992), çdo i 11-ti më parë ishte dënuar për vrasje. Kjo d.m.th. se njerëz të tjerë është dashur të vriten para se këta të dënoheshin me vdekje. Çfarë drejtësie është kjo? Sikur ata të ishin dënuar me vdekje herën e parë, kur janë dënuar, atëherë jetërat e pafajshme nuk do të shkatërroheshin. Me ekzekutimin e vrasësve për herë të parë, drejtësia do të vjen në pah. Kështu dënimi do t'i përgjigjet krimit dhe familjet e viktimave dhe shoqëria do të kuptonin se një vrasës më pak shëtitë i lirë nëpër rrugë, duke e kërkuar viktimën e ardhshme.

Është e vërtetë se çdo i dënuar me vdekje nuk e meriton këtë dënim, mirëpo për ata që në të në vërtetë e meritojnë, amerikanët mendojnë se duhet të ekzekutohen dhe mos ta kalojnë pjesën tjetër të jetës në burg me shpenzime ta taksapaguesve-viktimave. Nëse dënimi me vdekje do të shqiptohej më shpesh me siguri se kriminelët që meritojnë këtë dënim do të mendonin më shumë para se ta kryenin krimin.

Në ShBA, në v. 2007, ishin ekzekutuar 42 persona të dënuar me vdekje. Më së shumti ishin ekzekutuar në Texas-26. Nga numri i përgjithshëm prej 42, të bardhë ishin 28, kurse 14 zezak, Të gjithë ishin të gjinisë mashkullore.

Secili shtet në botë, përgatitë si politikën preventive po ashtu edhe atë represive me qëllim të vetëm, të zbutjes së shkallës së kriminalitetit. Mirëpo, nëse një politikë ekzistuese është kundërproduktive, atëherë nëse është me të vërtetë qëllimi i pastër, ajo politikë duhet të rishqyrtohet, analizohet dhe të ndërrohet. Kështu p.sh. nëse në Amerikë në v. 1992 ka pasur 883,539 të burgosur kurse 16 vite më vonë, në fillim të v. 2008, numri i të burgosurve kishte arritur në 2.319, 258 (gati trefish)! Prej tyre numri i të miturve nën moshën 18 vjeçare ishte rreth 20.000! Prandaj, Amerika zë vendin e parë në botë për nga numri i të burgosurve, para Kinës e cila ka rreth 1.500,000 të burgosur. Atëherë, në bazë të rezultateve arrihet gjer te një konstatim i pamohueshëm se, edhe masat preventive edhe ato represive në një shoqëri të tillë janë të dështuara dhe se paraqitet një pyetje se kush në të vërtetë i cakton dhe i miraton ato, meqenëse nuk janë në interes të shoqërisë. Dihet mirëfilli se, një popull nëse nuk ka moral dhe edukatë shkatërrimin e ka të pashmangshëm. Këto dy komponente si masa preventive, nëse nuk i forcon një aparat shtetëror atëherë i njëjti nuk punon për ardhmëri të atij shteti. Një shtet në të cilin krimi trefishohet për më pak se 20 vite mund të diagnostifikohet si shoqëri e retarduar. Por edhe shtetet tjera të cilat, ose janë kolonizuar nga një shtet i tillë ose gjenden në protektorat të tij, ose të cilat janë në çfarëdo forme të subordinuara ndaj tij, i pret një e ardhme e tillë. Mjafton të shikohen vetëm kronikat e zeza nëpër gazeta ditore, dhe të konstatohet se shkalla, e sidomos lloji i krimeve që aktualisht ndodhin edhe këtu në Kosovë, gjer para 10 viteve kanë qenë të paimagjinuara madje edhe për skeptikët më të mëdhenj e ndoshta edhe për kriminelët më të djallëzuar.

Pa dyshim, që një numër i konsideruar mendon se nuk duhet zbatuar dënimin me vdekje. Ndoshta këta arsyetohen duke menduar se, është mëshirë që vrasësit ti falet jeta. Mirëpo paraqitet pyetja: a është më i mëshirshëm ai që kërkon të mos vritet vrasësi-krimineli apo më i mëshirshëm është ai që i mbron viktimat e pafajshme? Kjo i ngjason sikur p.sh. një njeri është i sëmurë në gisht dhe rrezikon që t'i metaztazojë sëmundja në tërë trupin. A është më i mëshirshëm ai që ia amputon gishtin por ia shpëton tërë trupin, apo më i mëshirshëm është ai që kundërshton amputimin e gishtit por lejon që sëmundja t'ia përfshijë tërë trupin dhe pas një kohe ta mbytë?

Kur myslimanët shpëtuan hebrenjtë
"Si myslimanë ne i kemi mirëpritur të gjithë. I kemi mirëpritur me bukë, kripë dhe zemër".
E mërkurë, 01 Korrik 2009 14:30



Nga Eboo Patel, The Washington Post


Dëgjojmë shumë shpjegime se çfarë ka ndodhur gjatë holokaustit. Mizoritë që janë kryer; kohët dhe vendet në të cilat kanë ndodhur vepra shumë të këqija kundër njerëzimit; milionat e jetëve të vjedhura para kohe.

Por historia e treguar më lartë nga Nazlie Alla, familja myslimane e së cilës i ka strehuar hebrenjtë nga Greqia, Sllovakia dhe Gjermania, është më pak e njohur.

Është vështirë të imagjinohet se në ndonjë shtet evropian ka pasur më shumë hebrenj në fund të Luftës së Dytë Botërore sesa para se të fillonte. Por, pothuajse të gjithë hebrenjtë në Shqipëri, qoftë ata nga Shqipëria qoftë refugjatët e ardhur nga vendet tjera, kanë mbijetuar gjatë okupimit gjerman. Dhe Shqipëria ishte i vetmi vend evropian me shumicë myslimane.

Hebrenjtë ishin mbrojtur nga shqiptarët që zbatonin kodin kombëtar të Besës: një kod i nderit, premtimi më i thellë që një person mund të japë dhe fjala që nuk thyhet kurrë. Nën Besën, shqiptarët morën hebrenjtë nëpër shtëpitë e tyre, i trajtuan ata sikur të ishin familjarë të tyre, i ushqyen dhe u dhanë rroba dhe sakrifikuan sigurinë e tyre dhe sigurinë e familjarëve të tyre për të shpëtuar mysafirët e tyre.

Norman Gershman, fotograf dhe historian i cili ka udhëtuar nëpër Shqipëri, duke dokumentuar të dhënat e familjeve myslimane që i kanë mbrojtur hebrenjtë, ka botuar një libër të titulluar "Besa: Muslims who Saved Jews in World War II" (Besa: myslimanët që i shpëtuan hebrenjtë gjatë Luftës së Dytë Botërore). Ai ka sjellë ndër mend se "Ajo që thuhet për Besën është se nëse dikush të troket në derën tënde ti ke një obligim absolut – pa marrë parasysh kush është ai person – për t'ia shpëtuar jetën."

Shqipëria në atë kohë ka pasur rreth 800 mijë banorë, vetëm 200 prej të cilëve ishin hebrenj – megjithëse dy mijë refugjatë hebrenj nga Greqia, Austria dhe Italia gjithashtu ishin strehuar nëpër shtëpitë e shqiptarëve. Dhe nuk kanë qenë vetëm myslimanët që kanë sakrifikuar – popullata e tërë, përafërsisht rreth 70 përqind myslimanë bektashi, 20 përqind të krishterë ortodoksë dhe 10 përqind katolikë – kanë rrezikuar jetët e tyre për të shpëtuar të huajt hebrenj.

Historitë e myslimanëve të ndershëm në librin e Gershman-it zbulojnë se ata e kanë kuptuar Besën si një shprehje e mësimeve kuranore të mëshirës, mikpritjes dhe mbrojtjes së të dobëtëve. Kujtim Civeja, anëtar i një familjeje të dijetarëve tradicionalë myslimanë, ka thënë "Babai ynë ka shkruar se kur ka pasur mundësinë dhe privilegjin të strehojë aq shumë familje hebreje ka ndjerë kënaqësi të vejë në praktikë besimin e tij islam. Të jesh bujar është virtyt."

Hamdi Mece shpjegon "Ne asnjëherë nuk kemi marrë të holla prej atyre që i kemi strehuar. I kemi marrë në Besë. Ne jemi myslimanë të vërtetë dhe Zoti na ka dhuruar privilegjin e shpëtimit të hebrenjve. Të gjitha jetët janë të çmuara dhe të dhëna nga Zoti. Të shpëtosh një jetë është dhuratë e Zotit."
Secili portret i personit të ndershëm në këtë libër është prekës. Por një në veçanti – Sadik Kalaja, i cili ka qenë dymbëdhjetë vjeçar kur familja e tij strehoi një çift hebrenjsh nga Jugosllavia, duke u lejuar atyre të ndezin qirinj për festën e Sabbath në shtëpinë e tyre – më ka goditur.

Ai ka thënë "Babai im na ka dhenë një urdhër: nëse troket dera, merr përgjegjësi".
Është etikë e Kuranit, është etikë e traditës kombëtare shqiptare dhe duhet të jetë etikë e shekullit 21. /GazetaExpress/

Edukimi mysliman në një shoqëri teknologjike
Marrja e përgjegjësisë për fëmijët tanë duhet të bëhet prioritet në popullsinë myslimane.
E premte, 26 Qershor 2009 21:36




Autor: Anas COBURN




Përcaktimi i teknikës dhe i teknikës edukative

"Në shoqërinë tonë teknologjike, teknika është tërësia e metodave të cilat janë arritur në mënyrë racionale dhe kanë efikasitet absolut (për një etapë të caktuar të zhvillimit) në çdo fushë të aktivitetit njerëzor". (Ellul, 1964, XXV)

"Tërësia e metodave" nuk përfshin vetëm metodat prodhuese, apo atë që e quajmë "teknologji e lartë", por përfshin gjithashtu metodat e përdorura në fushën e reklamave, metodat politike, të menaxhimit, psikologjike, ekonomike dhe edukative. Kjo tërësi shfaqet në çdo fushë të aktivitetit njerëzor – për çdo gjë ka manualë udhëzues dhe libra që të vijnë në ndihmë. Thjesht mendoni për popullaritetin e madh të librave "... for the Dummies" (për të paditurit). Ky është një koleksion librash që përqendrohen në arritjen e të kuptuarit funksional për çështje të caktuara. Mesa mbaj mend, filloi me "DOS for Dummies" (DOS për të paditurit) dhe vazhdoi me "Word for Dummies (Fjala për të paditurit)", "Windows for Dummies" (Windows për të paditurit) etj. Sot këta libra nuk kufizohen vetëm tek fushat e qarta teknike, si sistemi operues Windows apo HTML. Sot, me librat Dummies, mund të bëhemi "funksionalë" në shumë aspekte të jetës tonë. Kohën e fundit i kam parë në librari me tituj si "Dating for Dummies" apo "Sex for Dummies". Mund të gjesh dhe një "Udhëzues për shtatzëninë për idiotët" (ky bën pjesë në një grup tjetër librash, por qëllimi është i njëjtë). Sigurisht, pas shtatzënisë, shton ca kile, të cilat duhet t'i heqësh. Në këtë rast mund të përdorësh "Weight Loss for Dummies" (Humbja e peshës për të paditurit). Pastaj duhet të siguroheni të shikoni "Parenting for Dummies" (Sjellja prindërore për të paditurit). Sigurisht për shkak të tensioneve të jetës do t'ju duhet "Si ta menaxhosh stresin", ose nëse keni probleme me martesën, është libri "Rilindja e Romancës për të paditurit". Nëse kjo nuk funksionon, është dhe "Divorci për të paditurit". Kur je vetëm mund të të duhet "Fjalëkryqe për të paditurit". Nëse fillon të kesh pyetje për gjithë këtë sipërmarrje, ke "Filozofi për të paditurit", ose "Spiritualiteti për të paditurit" nëse anon nga ai drejtim. Lista vazhdon, por ju arrini ta kapni kuptimin: ne na prezantohet një koleksion i vetëm librash ose një metodë e vetme për tema të ndryshme – një tërësi që shfaqet tek një shkallë e gjerë e aktivitetit njerëzor. Të konsideruara si metoda individuale, këto teknika kanë shumë ndryshime mes tyre, dhe ndoshta nuk është aq e dukshme por kanë karakteristika të përbashkëta dhe tendenca të përgjithshme; mirëpo vetëdija teknika na lejon të përdorim një metodë të përbashkët për të gjitha këto fusha të jetës e më shumë.
Megjithatë, fenomeni teknik është më kompleks se çdo sintezë e karakteristikave të përbashkëta për teknikat individuale. Ne duhet të bëjmë dallimin ndërmjet veprimit teknik dhe fenomenit teknik. Veprimi teknik, përfshin çdo veprim të kryer në përputhje me një metodë të caktuar për të arritur një qëllim të veçantë. Veprimi teknik karakterizohet nga kërkimi për mënyra për ta përmirësuar atë, për ta bërë më prodhimtar, më efikas etj. Me fjalë të tjera, veprimi teknik ndodh në nivelin e profesionistit. Megjithatë dy faktorë futen në mes: gjykimi racional dhe vetëdija. Nxirren në pah aspekte të veprimit që ishin më parë të pashqyrtuara; teknika të reja prodhohen. Krijohet një shkencë, qëllimi i së cilës është veprimi teknik ose fusha e aplikimit ku e zbatua veprimi. Ekspertët nuk lindin ekspertë profesionistë, por studentë të fushës së praktikës, si dhe të mënyrës më efikase për të trajtuar fushën e veçantë të praktikës. Ky është fenomeni teknik. Ai rezulton në një shumëfishin të shpejtë të fushave të kërkimit. Kështu kemi mësues (teknikë edukativë), dhe të gjitha llojet e ndryshme të ekspertëve edukativë: specialistë të programeve mësimore, filozofë edukativë, specialistë të zhvillimit të fëmijës etj. Ajo që e karakterizon fenomenin teknik në përgjithësi është kërkimi për mjetet më të mira në çdo fushë. Duke pasur parasysh gjendjen e kushteve fillestare, ekspertët kërkojnë për mënyrën e vetme më të mirë të mundshme për të arritur fundin e dëshiruar. Në Shtetet e Bashkuara dhe në Kanada, edukimi ndodh në një shoqëri të karakterizuar nga fenomeni teknik.


Roli i teknikës edukative në shoqëri

Tani do ta kthejmë vëmendjen tek pyetja se çfarë e përbën qëllimin e dëshiruar në arsim. Gjithë analiza historike e zhvillimit të shkollimit të detyrueshëm bën të ditur shumë qartë një anë të errët të përgjigjes së shoqërisë për këtë pyetje. Duke e lënë këtë mënjanë për momentin, le të analizojmë rolin e edukimit "progresiv".

Edukimi progresiv ka si qëllim "lumturinë" e fëmijës. Që përfshin klasat e ndriçuara, arritjen e të kuptuarit të mësuesve dhe punën që të jep kënaqësi. Një edukim i tillë kërkon të zhvillojë në mënyrë të balancuar të gjitha aftësitë fizike, manuale, psikike dhe intelektuale të fëmijëve dhe për sa i përket aftësisë intelektuale duhet të kërkojë të theksojë observimin personal dhe arsyetimin në vend të mësimit përmendësh. Për më tepër, gjithë procesi supozohet se ndodh me përdorimin minimal të mundshëm të forcës. Është e rëndësishme të respektojmë individualitetin e fëmijës dhe të individualizojmë udhëzimin në maksimum.

Udhëzimi është pjesë e arsimit të përgjithshëm dhe nuk ka të bëjë vetëm më inteligjencën. (Ellul, 1964, 345)

Një nga vështirësitë më këtë është se duhet një mësues shumë i aftë me një teknikë shumë të lartë që të jetë i aftë të ketë sukses. Fëmija që merr një arsim të tillë do të jetë më i ekuilibruar dhe në një pozicion më të mirë për të zhvilluar personalitetin e tij. Ne duhet të na interesojë drejtimi në të cilin ndodh zhvillimi i personalitetit. Argumenti tipik përdoret për të kuptuar se problemi është vendosja e fëmijës në situatën më të mirë të mundshme për ta përgatitur atë në mënyrë optimale për detyrat që e presin atë. Maria Montessori ka thënë në një fjalim përpara UNESCO-s:
Ne duhet të zgjojmë vetëdijen sociale të fëmijës. Unë e di që është një çështje edukative e komplikuar, por fëmija që do të bëhet burrë duhet të jetë i aftë të kuptojë jetën dhe nevojat e saj, arsyen themelore të gjithë ekzistencës, kërkimin për lumturi... Ai duhet të dijë me saktësi se çfarë duhet dhe çfarë nuk duhet të bëjë për të mirën e njerëzimit... Për t'ia arritur qëllimit, duhet ta përgatisim fëmijën të arrijë të kapë kuptimin dhe nevojën e mirëkuptimit mes kombeve. Organizimi i paqes bie më shumë mbi arsimin sesa mbi politikën. Për ta siguruar paqen në mënyrë praktike, ne duhet të përfytyrojmë një psikopedagogji, edukim të njerëzishëm që të mos të ndikojë vetëm tek një komb, por tek të gjithë njerëzit mbi tokë... Arsimi duhet të bëhet një shkencë vërtet e njerëzishme për të udhëzuar të gjithë njerëzit që ta gjykojnë situatën aktuale me saktësi. (Ellul, 1964)

Këtu ia vlen të theksohen disa gjëra. Së pari, formulimi i rolit të teknikës psikopedagogjike është vendosur në rrethanat më të mira të mundshme, brenda një konceptimi liberal dhe demokratik të njeriut, shtetit dhe shoqërisë. Së dyti, për të arritur qëllimin e dëshiruar, një edukim i tillë duhet të arrijë tek të gjithë njerëzit. Nga nevoja, kjo do të thotë kontroll shtetëror i edukimit, sepse kush përveç shtetit ka mjetet dhe nivelin për ta arritur këtë? Nga kontrolli rigoroz i arsimit vjen fundi i udhëzimit privat dhe si rrjedhim i lirisë tradicionale. Një konkluzion tjetër i nevojës që një arsim i tillë të arrijë tek të gjithë njerëzit është fakti që ky edukim duhet të jetë i detyrueshëm. Sepse kushdo që nuk shkollohet mund të arrijë në demagogji ose të ndezë trazira sociale. Teknika e psikopedagogjisë nuk mund ta arrijë qëllimin e saj nëse shkollohet vetëm pakica. Kjo është karakteristika më e rëndësishme e kësaj teknike: efikasiteti i saj varet në një orientim të detyruar drejt saj. Është një forcë sociale e drejtuar nga një qëllim social.

Kjo teknikë e çlirimit të supozuar të fëmijës nuk mund të drejtohet ndryshe edhe nëse kjo gjë dëshirohet. Teknika lejon zgjerimin e fëmijës, zhvillimin e personalitetit të tij social dhe lumturinë dhe si pasojë ekuilibrin e tij. Kundërshtimi i shoqërisë dhe mungesa e përshtatjes sociale krijon vështirësi serioze të personalitetit që çojnë në humbjen e ekuilibrit psikik. Pra, si rrjedhim, një prej faktorëve më të rëndësishëm në edukimin e fëmijës është përshtatja sociale. Kjo do të thotë se, pavarësisht nga gjithë biseda me pretendime për qëllimet e edukimit, nuk po edukohet fëmija në vetvete dhe për vetveten, por fëmija në shoqëri dhe për shoqërinë. Për më tepër, shoqëria nuk është ideale, me drejtësi dhe të vërtetë absolute, por është ashtu siç është.

Kur një shoqëri bëhet shumë totalitare (dhe unë them "shoqëria", jo "shteti"), krijon më shumë vështirësi përshtatjeje dhe kërkon që qytetarët e saj të jenë konformistë në të njëjtën shkallë. Si rrjedhim, kjo teknikë bëhet gjithmonë e më shumë e nevojshme. Nuk kam dyshime që i bën njerëzit më të ekuilibruar dhe "më të lumtur". Dhe ky është rreziku. I bën njerëzit të lumtur në një mjedis që normalisht do t'i kishte bërë të trishtuar, nëse me ta nuk do të ishte punuar, nuk do të ishin mbrujtur dhe formuar për atë mjedis. Kulmi i këtij humanizmi në fakt është kulmi i nënshtrimit të njerëzve: fëmijët edukohen për t'u bërë pikërisht ata që i pret shoqëria të bëhen. (Ellul, 1964, 348)

Vazhdon

Vazhdimi

Pasojat e paqëllimshme

Kur flitet për reforma arsimore, zakonisht i referohet mungesës së suksesit për të implementuar atë lloj pedagogjie për të cilën bëri thirrje Montessori. Diskutimi i reformave të mundshme përqendrohet në rrugë më efektive për ta implementuar këtë vizion të arsimit. Ndërsa nuk ka pasur sukses për masat, shkollat elitare në Shtetet e Bashkuara, kanë pasur sukses në shkallë më të lartë. David Brooks shkruan në "Atlantic Monthly" në prill 2001:

"Shkurtimisht, në majë të shkallës meritokratike, në Amerikë kemi një brez studentësh, të cilët janë jashtëzakonisht të zgjuar, të ndershëm moralisht dhe të zellshëm në mënyrë të pabesueshme. Atyre u pëlqen të studiojnë dhe të shoqërohen në grupe. Ata krijojnë dhe hyjnë në organizata me shumë entuziazëm. Ata janë të përgjegjshëm, të vetëkontrolluar dhe të matur. Ata nuk ndiejnë se është e nevojshme të rebelohesh. Ata jo vetëm që i nënshtrohen autoritetit, por e admirojnë atë. "Tjetërsimi është një fjalë që zor se e dëgjon prej tyre. Ata e konsiderojnë universin si dobiprurës të rregullt dhe kuptimplotë. Në shkollat dhe kolegjet ku rritet klasa e ardhshme e lidershipit, nuk gjen revolucionarë të inatosur, dembelë të dëshpëruar apo cinikë të zymtë, por Organization Kid (studentë që i nënshtrohen autoritetit)".

Në këtë artikull Brooks përshkruar një tablo të produktit të arsimit të suksesshëm. Kjo tablo përputhet me rezultatet e Ellulit në analizën e tij, por nuk është pa të meta. Brooks shkruan:

"Njeriu ndonjëherë ndjen se të gjitha përpjekjet e furishme për të vënë siguri, për të nxitur arritjen akademike dhe për të qenë gjithmonë i zënë janë mënyra për të kompensuar konceptimet e munguara të karakterit dhe të virtytit. Duke mos pasur fjalor për të diskutuar për të mirën dhe të vërtetën, me e pakta që njerëzit mund të bëjnë është të sillen mirë. Është e vështirë të dish se çfarë do të thotë jetë e përjetshme, por nëse nuk pi duhan, mund të jetosh më gjatë. Është e vështirë të imagjinosh se ç'do të thotë të jesh shenjtor, por është e lehtë ta shohësh se si është kur je i suksesshëm.

Këto janë vetëm një pjesë e pasojave të paqëllimshme që ngrihen nga praktika edukative aktuale. Ellul analizon me detaje ambivalencën komplekse të progresit teknik në librin e tij "The technological Bluff". Ai thekson se progresi teknik nuk është i mirë, i keq apo neutral. Është një përzierje komplekse e elementëve pozitivë dhe negativë. Ai e analizon këtë ambivalencë duke u bazuar në katër sugjerime:

Gjithë progresi teknik ka çmimin e tij.
Në çdo etapë, ngre më shumë probleme sesa i zgjidh.
Efektet e tij të dëmshme janë të pandashme nga efektet e tij të dobishme.
Ka një numër të madh efektesh të paparashikuara.

Këto sugjerime përdoren tek teknika edukative e përdorur nga studentët e Princetonit, për të cilët shkruan Brooks. Ritmi shumë intensiv i aktivitetit në një numër të madh aktivitetesh të ndryshme, mbledh kohë për të menduar. Mungesa e kuptimit të karakterit dhe virtytit për të cilat shkruan Brooks është një pasojë e paqëllimshme që nuk mund të ndahet nga procesi edukativ që i jep formë jetës së ndërlikuar që bëjnë këta studentë elitarë.

Fenomeni i "Organization Kid" është rezultati i fundit i teknikës së suksesshme edukative. Ai ndërtohet mbi një varg leksionesh të përforcuara përgjatë shkollimit K-12 (12 vjet shkollim deri ne moshën 17-19 vjeçare). Këto leksione janë hartuar për t'i bërë fëmijët pjesëmarrës rë përshtatshëm në projektin social. John Taylor Gatto, mësues i shquar nga Nju Jorku, i përmblodhi këto në një fjalim me rastin e emërimit të tij si "Mësuesi i vitit i shtetit të Nju Jorkut":
Mësimi i parë që unë u mësoj të tjerre është konfuzioni. Çdo gjë që u mësoj është jashtë kontekstit.

Mësimi i dytë është qëndrimi në klasë. U mësoj nxënësve se mund të qëndrojnë në klasë aty ku u përket.

Mësimi i tretë që u mësoj është indiferenca. I mësoj që mos e vrasin shumë mendjen për gjithçka.

Mësimi i katërt është varësia emocionale. Nga yjet tek shenjat e kuqe, buzëqeshja apo mbledhja e vetullave, çmimet, lavdërimet apo turpi, i mësoj fëmijët t'ia dorëzojnë vullnetin e tyre zinxhirit të paracaktuar të komandës.

Mësimi i pestë është varësia intelektuale. Studentët e mirë presin që mësuesi t'u tregojë se çfarë duhet t'u bëjnë. Është mësimi më i rëndësishëm: që ne duhet të presim që njerëzit e tjerë, ata që janë më të trajnuar se ne, që t'u japin kuptim jetës tonë.

Mësimi i gjashtë që u mësoj është vetëbesimi i përkohshëm. U mësoj se vetërespekti i fëmijës duhet të varet tek opinioni i një eksperti.

Mësimi i shtatë që u mësoj është se nuk mund të fshihen, se ata janë të vëzhguar në çdo çast, se unë dhe kolegët e mi e vëzhgojmë secilin prej tyre vazhdimisht.

Produkti final i shkollimit të suksesshëm është një i rritur i ekuilibruar, të cilit i është mësuar, ashtu si thotë Ivan Illich:

... të ngatërrojë mësimdhënien me të mësuarit, rritjen e notave me arsimin, një diplomë me kompetencën dhe rrjedhshmërinë me aftësinë për të thënë diçka të re. Imagjinata e tij është "shkolluar" që të pranojë shërbimin në vend të vlerës. Trajtimi mjekësor ngatërrohet me kujdesin shëndetësor, puna sociale me përmirësimin e jetës në komunitete, mbrojtja e policisë me sigurinë, ekuilibri ushtarak me sigurinë kombëtare dhe konkurrencën në punë me punën produktive. Shëndeti, të mësuarit, dinjiteti, pavarësia dhe përpjekja krijuese shpjegohen pak më shumë se performanca e institucioneve, që pretendon se u shërben këtyre qëllimeve, dhe përmirësimi i tyre bëhet që të varet në caktimin e më shumë burimeve për menaxhimin e spitaleve, të shkollave dhe agjencive të tjera në fjalë.

As kjo listë e pasojave nuk i shteron efektet e teknikës edukative. Me rritje teknike vjen rritja e shpejtë e dijes. Sasia e dijes së nevojshme e të përdorshme që duhet të mësohet për funksionimin e sistemit teknologjik shërben për të ushtruar presion mbi sistemin edukativ, që të fokusohet pak në njohuritë aritmetike dhe shkallën e arsimit funksional. Përdorimi në rritje i testimit të standardizuar pasqyron nevojën teknike. Por ndërsa mësuesit kërkojnë të sigurohen se studentët e kanë mësuar këtë dije funksionale, arti, muzika madje dhe edukimi fizik lihen jashtë programit mësimor. Sipas Qendrave për Kontrollimin e Sëmundjeve, orët e përditshme të Edukimit Fizik, po zhduken në vend. Në vitin 1991 vetëm 42% e shkollave kishin orë edukimi fizik, por në vitin 1997 kjo shifër ra në 27%.

Ka gjithmonë e më shumë lëndë për të mësuar: grafika kompjuterike, programimi kompjuterik, robotika, modelimi etj. Ndërsa rritet numri i "lëndëve" në programin mësimor, ne mund të kemi sukses që t'jua mësojmë atyre këto lëndë. Si pasojë, koha për t'i mësuar të tjerët se si mësohet mund të përjashtohet. Ashtu si Gatto thotë, kjo ndodh për shkak të shkallës së madhe të suksesit në mësimdhënien e varësisë intelektuale. Megjithëse nuk i kushtohet rëndësi mënyrës së të mësuarit.


Vlerësimi i zgjidhjeve të mundshme
Së pari vini re se edhe përdorimi i fjalës "zgjidhje" na lidh me botën e teknikës, ku për çdo problem ka një zgjidhje. Ky është tregues i shkallës në të cilën sistemi teknologjik e formon mendimin tonë. Ne jemi të gjithë pjesëmarrës në këtë sistem. Atëherë si duhet ta trajtojmë këtë situatë?

Fillimisht duhet ta pranojmë se çdo mënyrë të menduari që përdorim për të trajtuar edukimin e fëmijëve është kushtëzuar plotësisht nga sistemi ku jetojmë. Kjo do të thotë se të menduarit tonë për gjithë këtë është i prekshëm ndaj kurtheve ku mund të bjerë çdo përpjekje që ndodh në një mjedis teknik. Mund të ndodhë që shoqëria të gjejë mënyra për të përmirësuar disa prej problemeve më negative që janë krijuar si rezultat i mënyrave të funksionimit të shkollave. Mund të rifusim edukimin fizik, të mbledhin grupe private për artet dhe muzikën dhe të rrisim në programin mësimor peshën që i jepet të mësuarit për të dalluar të metat logjike. Nuk është kjo çështja. Tipari i vazhdueshëm i zgjidhjeve teknike nuk është se ato janë me dy kuptime. Çdo zgjidhje do të sjellë më shumë probleme. E vërteta është se me problemet shtesë lind nevoja për më shumë ekspertë, prandaj problemet në të vërtetë e ndihmojnë ekonominë që të rritet!

Institucionet edukative myslimane dhe programi mësimor nuk janë përjashtim. Megjithatë moszhvillimi i institucioneve tona myslimane përballë shoqërisë së madhe do të thotë se ne nuk i përmbahemi në mënyrë strikte drejtimit që duhet të marrin institucionet tona. Për t'iu dorëzuar nocionit se vendosja në universitetet prestigjioze është masa e suksesit për institucionet do të thotë të lejosh kërkesat e mjedisit teknik të zëvendësojnë Islamin si kriter për mënyrën si ne jetojmë jetët tona. Ndjekja e frymës që këmbëngul se të qenit mysliman deri në frymën e fundit është një kriter thelbësor i suksesit do të thotë të luftosh me gjithë qenien kundër shpërqendrimit të një sistemi të hartuar për të na bërë ne shërbëtorë të bindur. Ky xhihad është i detyrueshëm deri në fund të jetës. Përpjekja jonë për t'i përgatitur fëmijët tanë të jenë myslimanë në këtë botë ku ata do të jetojnë nuk qëndron në zhvillimin e shkollave efikase islame ku kanë programe mësimore të aprovuara nga shteti së bashku me arabishten dhe studimet islame. Beteja jonë është më e vështirë se kaq. Le t'u kthehemi disa nocioneve paraprake për metodën që duhet të përdorim për këtë xhihad.

Vazhdon

Vazhdimi

Pasojat e paqëllimshme

Kur flitet për reforma arsimore, zakonisht i referohet mungesës së suksesit për të implementuar atë lloj pedagogjie për të cilën bëri thirrje Montessori. Diskutimi i reformave të mundshme përqendrohet në rrugë më efektive për ta implementuar këtë vizion të arsimit. Ndërsa nuk ka pasur sukses për masat, shkollat elitare në Shtetet e Bashkuara, kanë pasur sukses në shkallë më të lartë. David Brooks shkruan në "Atlantic Monthly" në prill 2001:

"Shkurtimisht, në majë të shkallës meritokratike, në Amerikë kemi një brez studentësh, të cilët janë jashtëzakonisht të zgjuar, të ndershëm moralisht dhe të zellshëm në mënyrë të pabesueshme. Atyre u pëlqen të studiojnë dhe të shoqërohen në grupe. Ata krijojnë dhe hyjnë në organizata me shumë entuziazëm. Ata janë të përgjegjshëm, të vetëkontrolluar dhe të matur. Ata nuk ndiejnë se është e nevojshme të rebelohesh. Ata jo vetëm që i nënshtrohen autoritetit, por e admirojnë atë. "Tjetërsimi është një fjalë që zor se e dëgjon prej tyre. Ata e konsiderojnë universin si dobiprurës të rregullt dhe kuptimplotë. Në shkollat dhe kolegjet ku rritet klasa e ardhshme e lidershipit, nuk gjen revolucionarë të inatosur, dembelë të dëshpëruar apo cinikë të zymtë, por Organization Kid (studentë që i nënshtrohen autoritetit)".

Në këtë artikull Brooks përshkruar një tablo të produktit të arsimit të suksesshëm. Kjo tablo përputhet me rezultatet e Ellulit në analizën e tij, por nuk është pa të meta. Brooks shkruan:

"Njeriu ndonjëherë ndjen se të gjitha përpjekjet e furishme për të vënë siguri, për të nxitur arritjen akademike dhe për të qenë gjithmonë i zënë janë mënyra për të kompensuar konceptimet e munguara të karakterit dhe të virtytit. Duke mos pasur fjalor për të diskutuar për të mirën dhe të vërtetën, me e pakta që njerëzit mund të bëjnë është të sillen mirë. Është e vështirë të dish se çfarë do të thotë jetë e përjetshme, por nëse nuk pi duhan, mund të jetosh më gjatë. Është e vështirë të imagjinosh se ç'do të thotë të jesh shenjtor, por është e lehtë ta shohësh se si është kur je i suksesshëm.

Këto janë vetëm një pjesë e pasojave të paqëllimshme që ngrihen nga praktika edukative aktuale. Ellul analizon me detaje ambivalencën komplekse të progresit teknik në librin e tij "The technological Bluff". Ai thekson se progresi teknik nuk është i mirë, i keq apo neutral. Është një përzierje komplekse e elementëve pozitivë dhe negativë. Ai e analizon këtë ambivalencë duke u bazuar në katër sugjerime:

Gjithë progresi teknik ka çmimin e tij.
Në çdo etapë, ngre më shumë probleme sesa i zgjidh.
Efektet e tij të dëmshme janë të pandashme nga efektet e tij të dobishme.
Ka një numër të madh efektesh të paparashikuara.

Këto sugjerime përdoren tek teknika edukative e përdorur nga studentët e Princetonit, për të cilët shkruan Brooks. Ritmi shumë intensiv i aktivitetit në një numër të madh aktivitetesh të ndryshme, mbledh kohë për të menduar. Mungesa e kuptimit të karakterit dhe virtytit për të cilat shkruan Brooks është një pasojë e paqëllimshme që nuk mund të ndahet nga procesi edukativ që i jep formë jetës së ndërlikuar që bëjnë këta studentë elitarë.

Fenomeni i "Organization Kid" është rezultati i fundit i teknikës së suksesshme edukative. Ai ndërtohet mbi një varg leksionesh të përforcuara përgjatë shkollimit K-12 (12 vjet shkollim deri ne moshën 17-19 vjeçare). Këto leksione janë hartuar për t'i bërë fëmijët pjesëmarrës rë përshtatshëm në projektin social. John Taylor Gatto, mësues i shquar nga Nju Jorku, i përmblodhi këto në një fjalim me rastin e emërimit të tij si "Mësuesi i vitit i shtetit të Nju Jorkut":
Mësimi i parë që unë u mësoj të tjerre është konfuzioni. Çdo gjë që u mësoj është jashtë kontekstit.

Mësimi i dytë është qëndrimi në klasë. U mësoj nxënësve se mund të qëndrojnë në klasë aty ku u përket.

Mësimi i tretë që u mësoj është indiferenca. I mësoj që mos e vrasin shumë mendjen për gjithçka.

Mësimi i katërt është varësia emocionale. Nga yjet tek shenjat e kuqe, buzëqeshja apo mbledhja e vetullave, çmimet, lavdërimet apo turpi, i mësoj fëmijët t'ia dorëzojnë vullnetin e tyre zinxhirit të paracaktuar të komandës.

Mësimi i pestë është varësia intelektuale. Studentët e mirë presin që mësuesi t'u tregojë se çfarë duhet t'u bëjnë. Është mësimi më i rëndësishëm: që ne duhet të presim që njerëzit e tjerë, ata që janë më të trajnuar se ne, që t'u japin kuptim jetës tonë.

Mësimi i gjashtë që u mësoj është vetëbesimi i përkohshëm. U mësoj se vetërespekti i fëmijës duhet të varet tek opinioni i një eksperti.

Mësimi i shtatë që u mësoj është se nuk mund të fshihen, se ata janë të vëzhguar në çdo çast, se unë dhe kolegët e mi e vëzhgojmë secilin prej tyre vazhdimisht.

Produkti final i shkollimit të suksesshëm është një i rritur i ekuilibruar, të cilit i është mësuar, ashtu si thotë Ivan Illich:

... të ngatërrojë mësimdhënien me të mësuarit, rritjen e notave me arsimin, një diplomë me kompetencën dhe rrjedhshmërinë me aftësinë për të thënë diçka të re. Imagjinata e tij është "shkolluar" që të pranojë shërbimin në vend të vlerës. Trajtimi mjekësor ngatërrohet me kujdesin shëndetësor, puna sociale me përmirësimin e jetës në komunitete, mbrojtja e policisë me sigurinë, ekuilibri ushtarak me sigurinë kombëtare dhe konkurrencën në punë me punën produktive. Shëndeti, të mësuarit, dinjiteti, pavarësia dhe përpjekja krijuese shpjegohen pak më shumë se performanca e institucioneve, që pretendon se u shërben këtyre qëllimeve, dhe përmirësimi i tyre bëhet që të varet në caktimin e më shumë burimeve për menaxhimin e spitaleve, të shkollave dhe agjencive të tjera në fjalë.

As kjo listë e pasojave nuk i shteron efektet e teknikës edukative. Me rritje teknike vjen rritja e shpejtë e dijes. Sasia e dijes së nevojshme e të përdorshme që duhet të mësohet për funksionimin e sistemit teknologjik shërben për të ushtruar presion mbi sistemin edukativ, që të fokusohet pak në njohuritë aritmetike dhe shkallën e arsimit funksional. Përdorimi në rritje i testimit të standardizuar pasqyron nevojën teknike. Por ndërsa mësuesit kërkojnë të sigurohen se studentët e kanë mësuar këtë dije funksionale, arti, muzika madje dhe edukimi fizik lihen jashtë programit mësimor. Sipas Qendrave për Kontrollimin e Sëmundjeve, orët e përditshme të Edukimit Fizik, po zhduken në vend. Në vitin 1991 vetëm 42% e shkollave kishin orë edukimi fizik, por në vitin 1997 kjo shifër ra në 27%.

Ka gjithmonë e më shumë lëndë për të mësuar: grafika kompjuterike, programimi kompjuterik, robotika, modelimi etj. Ndërsa rritet numri i "lëndëve" në programin mësimor, ne mund të kemi sukses që t'jua mësojmë atyre këto lëndë. Si pasojë, koha për t'i mësuar të tjerët se si mësohet mund të përjashtohet. Ashtu si Gatto thotë, kjo ndodh për shkak të shkallës së madhe të suksesit në mësimdhënien e varësisë intelektuale. Megjithëse nuk i kushtohet rëndësi mënyrës së të mësuarit.


Vlerësimi i zgjidhjeve të mundshme
Së pari vini re se edhe përdorimi i fjalës "zgjidhje" na lidh me botën e teknikës, ku për çdo problem ka një zgjidhje. Ky është tregues i shkallës në të cilën sistemi teknologjik e formon mendimin tonë. Ne jemi të gjithë pjesëmarrës në këtë sistem. Atëherë si duhet ta trajtojmë këtë situatë?

Fillimisht duhet ta pranojmë se çdo mënyrë të menduari që përdorim për të trajtuar edukimin e fëmijëve është kushtëzuar plotësisht nga sistemi ku jetojmë. Kjo do të thotë se të menduarit tonë për gjithë këtë është i prekshëm ndaj kurtheve ku mund të bjerë çdo përpjekje që ndodh në një mjedis teknik. Mund të ndodhë që shoqëria të gjejë mënyra për të përmirësuar disa prej problemeve më negative që janë krijuar si rezultat i mënyrave të funksionimit të shkollave. Mund të rifusim edukimin fizik, të mbledhin grupe private për artet dhe muzikën dhe të rrisim në programin mësimor peshën që i jepet të mësuarit për të dalluar të metat logjike. Nuk është kjo çështja. Tipari i vazhdueshëm i zgjidhjeve teknike nuk është se ato janë me dy kuptime. Çdo zgjidhje do të sjellë më shumë probleme. E vërteta është se me problemet shtesë lind nevoja për më shumë ekspertë, prandaj problemet në të vërtetë e ndihmojnë ekonominë që të rritet!

Institucionet edukative myslimane dhe programi mësimor nuk janë përjashtim. Megjithatë moszhvillimi i institucioneve tona myslimane përballë shoqërisë së madhe do të thotë se ne nuk i përmbahemi në mënyrë strikte drejtimit që duhet të marrin institucionet tona. Për t'iu dorëzuar nocionit se vendosja në universitetet prestigjioze është masa e suksesit për institucionet do të thotë të lejosh kërkesat e mjedisit teknik të zëvendësojnë Islamin si kriter për mënyrën si ne jetojmë jetët tona. Ndjekja e frymës që këmbëngul se të qenit mysliman deri në frymën e fundit është një kriter thelbësor i suksesit do të thotë të luftosh me gjithë qenien kundër shpërqendrimit të një sistemi të hartuar për të na bërë ne shërbëtorë të bindur. Ky xhihad është i detyrueshëm deri në fund të jetës. Përpjekja jonë për t'i përgatitur fëmijët tanë të jenë myslimanë në këtë botë ku ata do të jetojnë nuk qëndron në zhvillimin e shkollave efikase islame ku kanë programe mësimore të aprovuara nga shteti së bashku me arabishten dhe studimet islame. Beteja jonë është më e vështirë se kaq. Le t'u kthehemi disa nocioneve paraprake për metodën që duhet të përdorim për këtë xhihad.

vazhdon

Vazhdimi

Drejt edukimit mysliman

1. Bëjeni përfshirjen prindërore të detyrueshme. Një prej ndikimeve më të përhapura të sistemit teknologjik është së po na heq përgjegjësinë individuale, fushë pas fushe në jetën tonë. Si myslimanë ne e dimë që jemi përgjegjës. Marrja e përgjegjësisë për fëmijët tanë duhet të bëhet prioritet në popullsinë myslimane. Një hap i rëndësishëm është përfshirja e prindërve në edukimin e fëmijëve të tyre. Është shumë e rëndësishme që institucionet edukative myslimane të ndërtojnë mënyra veprimi për të përfshirë prindërit. Duke pasur parasysh numrin e madh të fëmijëve dhe numrin e vogël të shkollave myslimane, shumica e shkollave kanë lista pritjeje. Bëjeni përfshirjen e prindërve detyrim. Kjo përfshirje duhet të ketë tre aspekte:

Përfshirjen e prindërve me fëmijët në aktivitete edukative, duke përfshirë detyrat e shtëpisë, aktivitetet shkollore, programet e shërbimit në komunitet etj.

Pjesëmarrjen e detyrueshme në programet e vazhdueshme edukative për vetë prindërit për Islamin, në lidhje me praktikën prindërore dhe përftime kulturore.

Vëmendja e veçantë për edukimin islam të nënave, të cilat siç e dimë janë shkollat e para. Kjo metodë duhet të bazohet në organizime të vogla, nëpër shtëpi, me nënat dhe me të tjerë në komunitet që t'ua mësojnë të tjerëve ato pak gjëra që ato dinë. Lëvizja Qubaysiyyah në Siri është një shembull i kësaj. Ky lloj edukimi mund të jetë hapi më i rëndësishëm që mund të marrin.

2. Përdorimi i një metode të përqendruar tek vlerat. Besimi dhe sjellja e mirë janë në thelb të shoqërisë myslimane. Vlerat dhe praktika janë në një linjë, por ndërsa shumica e shkollave myslimane tashmë u mësojnë nxënësve arabishten, fikun dhe disiplinat e tjera tradicionale, ata e bëjnë këtë në një mënyrë abstrakte. Ata u mësojnë për Islamin, por jo si të jenë myslimanë. Davud Tauhidi shkruan: "Ne nuk kemi arritur në atë shkallë sa të zhvillojmë një program sistematik për t'u mësuar fëmijëve për "të qenit mysliman" – që kërkon një arsyetim më të thellë të natyrës së fëmijëve dhe të vetë Islamit". Ai paraqet një vizion të metodës së përqendruar tek vlerat ndaj edukimit islam dhe fillon punën drejt zhvillimit të një programi, për t'i mësuar të tjerët që të jenë myslimanë. Kuptimi i kësaj metode dhe zbatimi i saj është një mënyrë tjetër për t'i vënë fëmijët tanë të parët.

3. T'u mësojmë fëmijëve si të mësojnë. Ne duhet t'u japim fëmijëve tanë mjetet për të mësuar dhe t'u mësojmë atyre t'i përdorin këto aftësi në mënyrë të mjaftueshme. Kjo do t'i udhëzojë ata në një proces të gjatë mësimi që fillimisht përdoret tek njohuritë e tyre për din-in, dhe së dyti për fushën që po zgjerohet dhe po ndryshon të dijes teknike. Sipas Dorothy Dayers këto mjete fillojnë me gramatikën, dialektikën dhe retorikën.

Gramatikë nuk do të thotë të shprehësh saktë një kërkesë për të bërë një rezervim hoteli në gjuhë të huaj. I referohet strukturës së gjuhës, si bashkohet, si funksionon. Në këtë kuptim, ky mjet ka aplikime të gjera. Duke qenë të aftë të kuptojmë si strukturohet çdo fushë e dijes, kush janë elementët e diskursit, si bashkohen dhe si punojnë me njëri-tjetrin, janë të gjitha mjete të fuqishme.

Dialektika ka të bëjë me mënyrën e përcaktimit të termave, krijimit të deklaratave, ndërtimin e argumenteve dhe gjetjen e gabimeve në argumente. Nëse ky mjet do të përdorej më gjerësisht nga popullsia e përgjithshme, "manipuluesit e opinionit", reklamuesit dhe propagandistët do të kalonin një kohë të vështirë.
Retorika përfshin një vlerësim për përsosjen, kështu që mësohet tradicionalisht në kohën e pubertetit. Studimi i retorikës ndihmon në theksimin e aftësisë së të shkruarit dhe të folurit. Të kuptuarit e koncepteve më të mëdha të retorikës luan një rol të rëndësishëm në zhvillimin e një vlerësimi përsosmërie kudo që gjendet.

Është e rëndësishme të theksojmë se arsimi tradicional islam thekson këto mjete, që Aristoteli i ka quajtur trivium. Katër lëndë të tjera, aritmetika, gjeometria, muzika dhe astronomia, Aristoteli i ka quajtur quadrivium dhe kjo shfaqet gjithashtu në edukimin islam tradicional. Në traditën islame, studimi i poezisë, me strukturat e saj të strofës dhe ritmit, zëvendësoi muzikën.

5. Mbrojini fëmijët duke u mësuar atyre dijen kulturore. Ndikimi i sistemit teknologjik me të gjitha shfaqjet e tij po e shndërron njerëzimin në një krijesë larg nga fitra. Ne nuk mund të largohemi nga këto ndikime dhe as fëmijët tanë. Armatosja jonë me vlera islame dhe dije islame do të na ndihmojë të bëjmë dallimin mes atyre pjesëve të sistemit që paraqesin më shumë rrezik, por këto vlera dhe kjo dije nuk na japin ide për mënyrat në të cilat sistemi shkatërron dinin tonë.

Shpesh dëgjojmë thirrjen nga ulema që janë nga Amerika: "Ne na nevojiten dijetarë, të cilët i kuptojnë kushtet amerikane të jetës". Duke pasur parasysh forcën e sistemit dhe si rrjedhim ashpërsinë e pasojave të tij të paqëllimshme, çdokush në shoqëri ka nevojë për një shkallë më të lartë afërsie me mënyrën si funksionon sistemi, sesa është çështja aktuale.

Shoqëria e gjerë i di tashmë problemet që vajzat kanë me vetëimazhin e tyre dhe me agresionin mes djemve siç keqësohet nga media. Konsumerizmi është një sëmundje e rëndë e përhapur nëpërmjet medias. Çështja është se dija e medias, është një aftësi që ne si myslimanë e refuzojmë nën përgjegjësinë tonë. Afërsia me metodologjinë e industrisë së reklamave dhe me veprat e propagandës mund të jenë më të dobishme në zhvillimin e vetëdijes kritike, e nevojshme për të ruajtur identitetin e gjithsecilit në Amerikën postmoderne.

Dija kulturore shkon përtej medias. Ne duhet të kuptojmë të gjitha nënsistemet e ndryshme të shoqërisë deri tani, meqë ndikojnë tek ne: mënyrën si politika funksionon me të vërtetë, ndryshimin ndërmjet trajtimit mjekësor dhe kujdesit mjekësor, ndryshimit ndërmjet shërbimeve sociale dhe komunitetit, policisë dhe sigurisë, ushtrisë dhe sigurisë, etj. Në atë shkallë që fëmijët tanë e kuptojnë thellë se si funksionon sistemi, ata kanë një mundësi më të mirë për të shmangur efektet e tij negative në jetën e tyre.

6. Zgjidhni mësuesit me kujdes, respektojini ata dhe kujdesuni për ta. Rëndësia e mësuesit në edukimin islam është shumë e madhe. Merrni parasysh respektin që u jepej dijetarëve në shekujt e parë të Islamit. Komuniteti duhet ta vlerësojë dhe ta mbështesë mësuesin. Mes të tjerash, kjo do të thotë, se mësuesit duhet të paguhen për punën e tyre.

Mësuesit duhet të vazhdojnë të zhvillojnë dhe përpunojnë artin e tyre. Nëse edukimi ynë do të bazohet me të vërtetë mbi fëmijët, mësuesit duhet të bëhen vëzhgues shumë të aftë që të shohin se për çfarë ka nevojë fëmija. Mësuesve duhet t'u jepen mundësi të zgjerojnë edukimin e tyre. Këto mund të jenë mundësi për të zgjeruar njohuritë e tyre për Islamin dhe për të ushqyer zemrat e tyre.
Për shkak të programit të ngjeshur dhe stresit nën të cilin jetojnë mësuesit myslimanë sot, mësuesit mund të na shërbejnë më mirë nëse u japim më pak për të bërë. Pavarësisht nga shkatërrimi nga edukimi i detyrueshëm, shumë fëmijë dalin të padëmtuar për shkak se diku gjatë studimeve kanë hasur në një apo dy mësues të mirë. Ky të jetë rregull dhe jo përjashtim në shkollat tona.

Vazhdon

Vazhdimi

Përfundim

Mos u gaboni: qëllimi i këtij artikulli nuk është të tregojë braktisjen e gjithë teknikës edukative. Kjo nuk do të ndodhë. Ne jetojmë në një shoqëri teknologjike të organizuar rreth një sistemi teknologjik. Efektet janë të mëdha dhe nuk ka kthim mbrapa. Është si të kalosh pragun nga një kulturë verbale në një kulturë të shkolluar.

Por kjo është një thirrje për përpjekje morale, intelektuale dhe shpirtërore. Një shkollë myslimane jashtë kontekstit të praktikës aktive të dinit është një oksimoron. Përpjekje morale do të thotë ta rrëmbesh përgjegjësinë nga sistemi dhe ta marrësh në duart e tua. Do të thotë të marrësh përgjegjësi për mënyrën si e shpenzojmë kohën dhe paratë tona. Kjo medoemos përfshin shkëputjen nga shoqëria e gjerë në njëfarë shkalle. Do të thotë të duash për vëllanë tënd atë që do për veten dhe si rrjedhim të angazhosh njëri-tjetrin në mënyrë kuptimplote në procesin e krijimit të shoqërisë. Për të përfytyruar natyrën e një mjedisi optimal për fëmijët myslimanë nevojitet përpjekja intelektuale. Ne duhet të reflektojmë thellë për atë që po bëjmë kur krijojmë shkolla, japim orë mësimore, përgatisim planet e leksioneve etj., sepse tendenca është thjesht për të riprodhuar shkollat ekzistuese private dhe publike dhe siç e kemi parë këto edukojnë fëmijën në shoqëri dhe për shoqërinë dhe jo në veten dhe për veten e tij. Një prej dijetarëve tanë ka thënë: "Një prej gjërave që nuk arrijmë t'i pranojmë kur krijojmë të gjitha llojet e agjendave për fëmijët tanë, është se fëmijët e kanë një agjendë: është agjenda hyjnore që është rrënjosur në trurin e tyre që nga fillimi. Ne duhet të vëmë në diskutim metodologjitë e përdorura në shkollat publike: vlerësimin, ndarjen sipas grupmoshave, moshën kur fillohet shkolla dhe shtrirjen e rendin e programit mësimor. Edhe ideja e një vendi fizik të quajtur "shkollë" mund të ripërfytyrohet nëse reflektojmë thellë dhe me ndershmëri. Për t'u zgjuar nga dalldia e nxitur nga mbingarkesa e informacionit nga blofi teknologjik duhen bërë përpjekje intelektuale. Ky aspekt i përpjekjes nuk është fakultativ. Qëllimi ynë duhet të jetë të shohim shoqërinë teknologjike ku jetojmë me anë të syve myslimanë, të çlirohemi nga shikimi i Islamit nëpërmjet syve të një "burimi njerëzor" me vetëdije teknike. Duhet përpjekje intelektuale për "të menduar jashtë kutisë", në mënyrë konsekuente; duhet përpjekje intelektuale për të shkuar përtej dijes për Islamit dhe për të arritur tek dija e të qenit mysliman.

Për të kuptuar se çfarë kemi nevojë të bëjmë, duhet të shohim me syrin e zemrës tonë dhe për ta hapur këtë sy nevojitet përpjekja shpirtërore. Ne nuk do t'i arrijmë rezultatet e dëshiruara nëpërmjet përpjekjeve tona. Kjo nuk do të thotë se nuk duhen bërë përpjekje. Xhihadi mbetet i detyrueshëm.
Ne duhet të kujtojmë se pasuria dhe fëmijët tanë janë sprovë për ne. Ne nuk mund t'i dimë rezultatet para se t'i bëjmë veprimet. Ajo që mund të bëjmë është të pastrojmë qëllimet tona. Rezultati është në dorën e Zotit. Puna jonë është që me veprimet e drejta t'i afrohemi Zotit. Dhe çfarëdo që e bëjmë për Zotin prej veprave të mira, tek Zoti do ta gjejmë. Ai shpërblen shumë. I kërkoj falje Zotit. Ai është Falës dhe Mëshirues. /vizion-islam/