Paraliza e gjumit.

Një prej aspekteve më interesantë të paralizës së gjumit janë llojet e
ndryshëm të haluçinacioneve që shoqërojnë zakonisht këtë gjendje.
Shpesh herë, ata që vuajnë ndjejnë se ka një prani keqdashëse aty
pranë, që i mban poshtë, duke u qëndruar mbi kraharor. Gjithashtu, nuk
është e pazakontë që njerëz të ndihen sikur po mbyten, rrihen, apo po u
përthyhen gjymtyrët. Veç kësaj, ka patur raportime për tinguj të
ndryshëm, si ulërima e fërshëllima, ndonjëherë të shoqëruar nga ndjesi
të çuditshme të trupit, si therje apo mpirje.

Raportohet
gjithashtu për tinguj të një natyre teknologjike, si zhurma sirenash
apo telefoni. Pastaj ka zëra, disa prej tyre të padallueshëm, të tjerë
të qartë e të kuptueshëm.

Duke patur parasysh se këto
eksperienca mund të kenë ndikim të thellë në botëkuptimin shpirtëror të
një njeriu, nuk është habi që ky fenomen ka patur impakt të thellë mbi
fenë dhe mitologjinë në histori. Në folklorin kinez, për shembull,
paraliza e gjumit besohet të jetë një formë posedimi të vogël të trupit
nga qenie të vdekura. Sipas mitologjisë skandinave, paraliza e gjumit
shkaktohet nga një fantazmë keqdashëse femre, e cila ulet mbi
kraharorin e viktimës, dhe më pas sjell vetëm makthe.

Fenomene
të llojit të paralizës së gjumit mund të gjenden edhe në shumë shtete
të tjerë, duke përfshirë Japoninë, Meksikën, Greqinë, Idnonezinë,
Filipinet, Rusinë dhe Hungarinë. Në shumicën e këtyre shteteve,
shpirtëra dhe qenie të tjera mbinatyrore besohet se qëndrojnë prapa
episodeve të paralizës së gjumit dhe maktheve.

Zëra në kokë

Shumë
njerëz që vuajnë nga paraliza e gjumit ndonjëherë përjetojnë edhe
haluçinacione të dëgjimit. Shumica prej nesh supozojmë se të sëmurët
mendorë, sidomos psikotikët janë të vetmit që dëgjojnë zëra, por kjo
thjeshtë nuk është e vërtetë, pasi edhe njerëz me një shëndet të mirë
mendor ndonjëherë raportojnë për eksperienca të tilla.

Për
shembull, në një studim të kryer në vitin 1889 nga Shoqëria e kërkimeve
Psikike, ku u përfshinë 17 mijë të rritur të shëndetshëm nga Anglia,
Rusia dhe Brazili, u bë kjo pyetje: "A ju ka ndodhur ndonjëherë që, kur
keni besuar se keni qenë tërësisht zgjuar, keni patur përshtypjen që
keni parë apo jeni prekur nga një qenie apo objekt, apo të keni dëgjuar
një zë"?

Më shumë se 100 vjet më vonë, një vëzhgim i ngjashëm u
krye nga Allen Y. Tien, themelues dhe president i MDLogix, ku përfshiu
15 mijë vetë nga Baltimora, St. Louis dhe Los Angeles. Tien zbuloi se
zërat dëgjohen rregullisht nga 2.3 përqind e popullsisë. Të tjerë
studime bashkëkohore mbi mbizotërimin e haluçinacineve të dëgjimit
brenda popullsisë në përgjithësi kanë nxjerrë rezultate të ngjashëm.
Sigurisht, ata që kanë më shumë gjasa të dëgjojnë zëra janë njerëzit që
vuajnë nga një lloj i caktuar psikoze. Sipas Ralph Hoffman, profesor i
Psikiatrisë në Yale University, kjo gjendje prek 70 përqind të
pacientëve me skizofreni, dhe 15 përqind të pacientëve me çrregullime
të gjendjes shpirtërore.

Gjendjet dhe diagnozat jopsikotike, si
depresioni dhe stresi mund të sjellin gjithashtu përjetime të ngjashëm.
Atëherë nga e kanë origjinën këta zëra fantazmë? Hemisfera e majtë e
trurit tonë lidhet me gjuhën dhe logjikën, ndërkohë që e djathta ka të
bëjë me modelet dhe intuitën. Hemisfera e majtë është më dominuesja e
dy "personaliteteve" tanë, dhe çdonjëri prej nesh jeton në këtë anë të
trurit.

Tek 'origjina e vetëdijes në shkatërrimin e Mendjes
Dydhomëshe", psikologu i Princeton, Julian Jaynes, parashtron teorinë
që zërat jashtë trupit e kanë origjinën nga pjesa e djathtë e trurit,
por ata dëgjohen nga pjesa e majtë e tij si me një megafon. Studime të
kryer tek skizofrenët tregojnë, se zërat që ata dëgjojnë janë kanosës,
tallës dhe shpesh herë shqetësues. Ata, shpjegon Jaynes, 'mund të
ulërasin, rënkojnë, thumbojnë dhe variojnë nga pëshpërima deri tek një
ulërime bubulluese". Gjithashtu mund të ketë më shumë se një zë dhe
zërat shpesh herë flasin në një mënyrë të veçantë, për shembull shumë
ngadalë, në një gjuhë të huaj, apo me rimë.

Ndonëse kjo teori që
këta zëra e kanë origjinën tek pjesa e djathtë e trurit mund të
shpjegojë disa raste, ajo sigurisht që nuk i shpjegon të gjithë.

Bota e shpirtërave

Në
vitet shtatëdhjetë, psikiatri Dr. Wilson Van Dusen kreu një studim
16-vjeçar tek skizofrenë, të alkoolizuar dhe njerëz me dëmtime në tru
që vuanin nga haluçinacionet. Duke i bërë pacientët të përshkruanin se
çfarë mund të shihnin dhe dëgjonin, Van Dusen ishte në gjendje të
fliste me haluçinacionet e tyre, duke patur madje shpesh herë biseda të
gjata me ta.

Van Dusen zbuloi se, kishte dy lloje të ndryshëm
zërash që dëgjonin zakonisht pacientët e tij. Të parët ishin të "rendit
të ulët", që ishin si "vagabondë të pirë në një lokal që kanë qejf të
ngacmojnë dhe trazojnë thjeshtë për qejf". Ata, thotë ai, "gjejnë një
pikë të dobët në vetëdijen e dikujt dhe punojnë pafund me të". Veç
kësaj, "ata e thërrasin një pacient me çdo emër të mundshëm, i
sugjerojnë akte të turpshëm, vjedhin kujtime apo ide nga vetëdija,
kanosin me vdekje dhe punojnë në çdo mënyrë me kredibilitetin e
pacientit". Zërat e "rendit të lartë" janë dashamirës, kanë një
shqetësim të sinqertë për mirëqenien e pacientit, dhe kanë prirjen të
komunikojnë përmes simbolizmit dhe përvojës fetare.

Në
përgjithësi, thotë Van Dusen, "rendi më i lartë është më i pasur se sa
eksperienca norale e pacientit, respektojnë lirinë e tij, janë ndihmës,
udhëzues, mbështetës, shumë simbolikë dhe fetarë... ata mendojnë sipas
ideve universale që janë më të pasura dhe më komplekse se sa mënyra e
të menduarit e vetë pacientit". Van Dusen e krahasonte rendin e ulët me
identitetin e Frojdit dhe rendin më të lartë me prototipet e Karl Jung.
Zbulimet e tij duket se sugjerojnë që një prej roleve të rendit të
lartë është të mbrojnë njerëzit nga rendi më i ulët, ku ky i dyti mund
të përshkruhet si persekutues dashakeq me një dëshirë këmbëngulëse për
të shkatërruar mendjet dhe trupin e viktimave. Rendi më i lartë, thotë
Van Dusen, pretendon të jetë më i fuqishëm se sa rendi më i ulët, por
jo aq sa për t'u dhënë qetësi mendore shumicës së pacientëve. Për të
hedhur dritë mbi përvojat e pacientëve të tij, Van Dusen shfletoi
shkrimet e mistikut dhe shkencëtarit suedez, Emanuel Svedenborg. Sipas
tij, si shpirtërat edhe ëngjëjt mund të bashkëbisedojnë direkt me
njeriun, duke hyrë "me anë të një rruge të brendshme në organin e tij
të dëgimit, pra, duke e ushtruar ndikimin nga brenda". Por, komunikimi
me shpirtërat është i rrezikshëm, thoshte Svedenborg, pasi duke bërë
këtë njeriu mund të vërë në rrezik shëndetin mendor, madje dhe jetën.

Shpirtërat e Havait dhe Kahunat

Sipas Maks Fridom Long, një
ekspert i Kahunasve të Havait ("ruajtësit e besimit") njeriu ka një
shpirt të poshtëm, të mesëm dhe të lartë, të njohur gjithashtu si
shpirti i nënvetëdijshëm, i vetëdijshëm dhe i supervetëdijshëm. Shpirti
i nënvetëdijshëm, thotë ai, "merret me forcat etësore të trupit", pak a
shumë si sistemi nervor autonom. Ai ka temperamentin e një fëmije
kokëfortë, është shumë emocional dhe shpesh herë refuzon të bindet.
Shpirti i vetëdijshëm është "Uni që mendon", ajo pjesë e jona që flet,
arsyeton, kontrollon veprimet e vullnetshëm dhe merret me shqetësimet e
përditshëm.

Shumë të lidhur me njëri-tjetrin, të dy shpirtërat
bashkohen në një trup që kontrollohet nga nënvetëdija. Shpirti i
supervetëdijshëm, nga ana tjetër, është përgjegjëse për kontrollin e të
ardhmes sonë, dhe e bën këtë në përputhje me dëshirat dhe sugjerimet e
shpirtit të vetëdijshëm, thotë Long.

Banorët e Hauait besojnë,
se të tre shpirtërat kanë nevojë për forcën vitale të një personi - e
quajtur mana - për të mbijetuar. Pasi një person vdes, thotë Long,
shpirti i poshtëm ndonjëherë shkëputet nga dy shpirtërat e tjerë dhe
shndërrohet në një lloj fantazme që endet për arsye se, ndryshe nga
shpirti i mesëm, ai nuk ka një kujtesë, as edhe nuk është veçanërisht
inteligjent.

Me sa duket, një Kahuna është në gjendje të
sigurojë shpirtëra të ulët ose duke i huazuar ata nga një tjetër
Kahuna, ose duke i gjetur fizikisht. Pasi i ka nën kontrioll, Kahuna u
jep atyre mana-n, duke i bërë të mundur një shpirti të ulët që të
pushtojë trupat e viktimave. Normalisht, thotë Long, mendja e
pavetëdijshme është në gjendje të vetëmbrohet nga pushtime të tillë,
por nuk është në gjendje ta bëjë këtë kur një shpirti të ulët i është
dhënë man-ë shtesë.

Për të shpenzuar mana-n që kanë grabitur,
thotë Long, Kahuna do të urdhërojë ndonjëherë shpirtërat skllevër që të
"luajnë", gjë që ata e bëjnë duke hedhur objekte, duke bërë zhurma dhe
përgjithësisht, duke shkaktuar trazira. Me fjalë të tjera, ata sillën
në mënyrë të ngjashme me poltergeist-ët, gjë që të bën të mendosh se
mos poltergeist-ët dhe shpirtërat e ulët janë e njëjta gjë. Long, duket
se mendon që kështu është.

Long shpreh gjithashtu mendimin se,
kur shpirtërat e mesëm dhe të ulët pushtojnë trupin e një njeriu për të
thithur forcën jetësore, viktima pëson një formë sëmundjeje mendore, si
përshembull çrregullime personaliteti të shumëfishtë ose skizofreni.

Miku i juaj besnik

Është i ndieshëm dhe i kujdesshëm. Njeri që
mund ta gjeni pranë sa herë të keni nevoj për të, në veçanti sa herë të
ju zhgenjej jeta. Dëshiron të martohet me ju, por është i turpshëm për
t'ju ofruar një gjë të tillë. Edhepse ju ndoshta e dini këtë, e
vazhdoni miqësinë me të ngase edhe juve ju pëlqen dhe ju kënaq në
veçanti vëmendja dhe kujdesi i jashtëzakonshëm i tij. Vetëm pijet
alkoolike mund t'ju sjellin deri te reziku që të hyni në mardhënje
seksuale me të, ngase megjithatë ka diçka që ju e pëlqeni tek ai. Pse
jo, nëse nuk jeni të dashuruar gjetiu, një mik aq besnik mund t'ju
bëhet të nesërmen poashtu dashnor besnik dhe mik i vërtet i jetës.


Miku intelektual

Përderisa
meshkujt tjerë llomotisin, miku i juaj intelektual ju dëgjon me
vëmendje, ju kupton madje edhe ju përgjigjet me fjali të tëra. E çmon
bisedën e mirë dhe mund ta dalloj Paolo Coelhon prej Marquesit. Disa
vargje të Gabriel G. Lorkës në kombinim me venën e zezë mund t'i
rrënojnë barierat e imagjinuara dhe t'ju vendosin në kraharorin e tij.
Ai është i mire për gjëra shpirtërore, por jo edhe për ato fizike. Mund
të ndodh të keni një kontakt të varfër trupor dhe të nesërmen një
analizë të pakëndshme.

Miku tërhjekës

Edhepse duket se
është i vetmuar, gjithnjë në dispozicion ka një apo dy mikesha. Më së
shpeshti mund ta gjeni në ushtrimoret lokale dhe atë gjat vikendit.
Femrat tjera ia kanë lakmi, dhe shumë nga ato kanë dëshirë të flejnë me
të. Aq atraktiv duket sa që dëshironi ta hani. Dhe nëse nuk e
përmbushni "oreksin" tuaj diku tjetër, me siguri do t'ju zbardh ndonjë
mëngjes në shtratin e tij. Nëse dëshironi të jeni vetëm njëra nga ato
në numër, pse jo, kënaquni me të?

Miku për shëti

Është
i gjallë, gjithnjë i gatshëm për netë madhështore, e që është më e
rëndësishme, ju bën të qesheni. Nëse jeni femër që krejt çka dëshironi
është qeshja, atëherë një mashkull i tillë është "copë" fantastike për
ju. Riziku që të ndodheni në shtratin e tij qëndron pran jush ngase me
të kaloni më së shumti kohë në argëtime. Prandaj një gjë e tillë është
vetëm pyetje e kohës! Nëse vlen ta humbni një mik për shëtit tuaja
vetëm për shkak të seksit për një natë, pse jo, kënaquni.

Miku i punës

Keni
shumë gjëra të përbashkëta, madje që të dyve ju shkon në nerva shefi.
Për dallim nga dashnori juaj, nuk ju kundështon kur flitni apo mendoni
për punë. Madje bile edhe ju bashkangjitet në bisedë profesionale. Këtu
riziku për seks është shumë i madhë. Mos dilni me të pas orarit të
punës, mos shkoni në ndeja dhe vende tjera për t'u argëtuar. Pse duhet
të mbani distancë? Ngase mund të ndodhë që pasi të zgjoheni nga shtrati
i tijë, dhe të hënën e ardhshme të lajmëroheni në punë, duhet të
shtireni kinse asgjë nuk ka ndodhur! Ai me siguri, ashtu do të veproj.

Gjumi shmang realitetin .!

Psikologët thonë se gjumi i zgjatur në mëngjes tregon shmangie nga përgjegjësitë

Gjumi
i tepër, në një farë mënyre, është shmangie nga realiteti që një
individ, dashur padashur, bie pre e gjumit të gjatë. Këtë e pohojnë
psikologët, të cilët vënë re raste të shumta në vendin tonë të këtij
fenomeni. Psikologia Orsjola Qëndro vërteton këtë gjë, duke pohuar se:
“Gjumi i mëngjesit, në disa raste te disa persona, është një lloj
tendence për të shmangur një aktivitet që nuk të jep kënaqësi. Ndërsa,
në disa momente të veçanta personi pret të përballet me diçka të
pakëndshme. Kjo bën që të shtohet kohëzgjatja e gjumit”. Ndërkohë,
fjetja me orare të zgjatura nuk bën mirë për psikologjinë e njeriut.
Pasi ky person që fle shumë do të jetë i plogësht gjatë gjithë ditës
dhe nuk do të ndihet mirë nga ana fizike. Për gjithë ditën do të ndihet
i lodhur dhe paksa i lënë pas dore nga njerëzit që i rrinë afër. Mjekët
nuk e këshillojnë gjumin e tepërt, që do të thotë shtatë orë gjumë në
ditë. Në këtë hark kohor, kushdo mund të pushojë dhe të gjejë qetësinë
qoftë mendore apo trupore. Qëndro e ilustron gjumin e tepërt me moshat
shkollore, të cilët nuk shkojnë orët e para në mësim. Kjo do të thotë
se të rinjtë mundohen t’i shmangin përgjegjësitë e tyre. Ky veprim
vihet re më tepër te ata të rinj, që nuk kanë rezultate të mira në
mësime. Këta fëmijë kanë frikë të përballen me mësuesin apo me një orë
mësimi, ku nuk janë të përgatitur. Kurse tek njerëzit, që kanë një
familje dhe kanë një punë, detyrat janë më të mëdha dhe te këta ndodh
shumë rrallë ky fenomen. Nga ana tjetër, edhe gjumi i pakët nuk është i
këshillueshëm dhe sjell probleme te çdo individ, që fle shumë pak se
shtatë orë që këshillojnë mjekët. Qëndro thekson se “pagjumësia ka të
bëjë me një lloj ankthi, kur individi mendon se nuk mund të përmbushë
detyrat që e presin. Megjithëse arsyet në këtë rast janë të
shumëllojshme”. Pagjumësia është “vrasëse” për individin, sepse dikush
që nuk e përmbush orarin e fjetjes, do të mendojë gjatë gjithë kohës
për shumë gjëra të pakëndshme, të cilat do t’i sjellin shqetësime dhe
pasiguri në vetvete. Gjendja e krijuar te ky person, e bën më të
ndrydhur ndaj realitetit dhe në përballjen e problemeve. Nuk ka një
ndarje të përcaktuar se cilët mosha janë më të prirura që të flenë
gjumë shumë apo që të flenë më pak. Psikologia thekson se këta persona
kanë më tepër nevojë për afrimitet dhe ngrohtësi e njerëzve të afërt
apo të shoqërisë. Të qenit aktiv në jetën e përditshme, do të shmangte
së tepërmi këto pasoja negative që shfaqen te njerëzit. Pasojat janë
edhe në pamjen fizike të tij. Ky person ka një fytyrë të fryrë nga
gjumi i tepërt apo nga pagjumësia. Ndërkohë që u krijohen rrudha te
sytë, të cilët tregojnë një fytyrë aspak të këndshme.
Pagjumësia nuk ka moshë

Nuk
ka ndonjë moshë të caktuar ku mund të vihet re pagjumësia. Pasi, nuk
varet nga mosha por varet nga gjendja shpirtërore e njeriut. Prandaj
një person që nuk fle nuk do të thotë se duhet t’i përkasë moshës së
tretë të mesme apo moshës së par. Ai mund të jetë i çfarëdolloj moshe.

Gjumi i pakët

Edhe
gjumi i pakët nuk është i këshillueshëm nga mjekët apo psikologët. Pasi
ky gjumë i nervozon personat, që bëjnë më pak orë gjumë se orari
përcaktuar. Kështu që do të ishte mirë, që njerëzit të ruanin një
stabilitet me gjumin. Ndërkohë që gjithçka varet nga përballja që ka ai
me realitetin dhe se sa i aftë është ai të kapërcejë një moment krize
në vetvete.

Më e pagjumë, mosha e tretë

Moshën më
të pagjumë mund të klasifikojmë moshën e tretë, ose pleqtë. Ata flenë
shumë pak orë në ditë. Qëndro thekson se dhe ata kanë një ankth në
vetvete. Por mosha e tretë nuk mund të përkufizojë pagjumësinë në
tërësi, sepse dihet që me pleqërinë vjen dhe lodhja fizike. Mosha e
mesme, preket nga probleme të ndryshme që mund t’u ndodhin gjatë ditës.
Më pas kjo transmetohet në mënyra të ndryshme nga ata. Ndërsa të
vegjlit nuk njohin pagjumësi dhe flenë nga 12 deri në 14 orë në ditë.

Pagjumësia
Pagjumësia
dhe gjumi i tepërt u japin njerëzve stres dhe nervozizëm gjatë gjithë
ditës. Ata mund të ndihen të lodhur dhe të drobitur, njëkohësisht
ndihen dhe të vetmuar. Këta persona e kanë të vështirë përballjen e
jetës dhe surprizave të pakëndshme, që ajo ofron. Afrimiteti me
personat e afërt do të ishte një kurë e mirë për ta.

Marre nga : emanuela sako