Në kërkim të misterit të së qeshurës

Një prej tyre shkencëtarëve në kërkim të të qeshurës është biologu
Profesor Carl Niemitz i Universitetit të Lirë të Berlinit. Për të është
krejt e qartë se ku lind qeshja: “Pra, fillimin të qeshura e ka
natyrisht në tru. Sepse njeriut i vjen për të qeshur për diçka. Pastaj
kalon tek buzët dhe sytë.” Pastaj shihet tjetri në sy, dhe ja kalon dhe
atij të qeshurit. Pastaj bëhet një frymëmarrje e thellë. “Buzët hapen
shumë shpejt dhe në të njëjtën sekondë, është marrë frymë dhe fillon e
qeshura. Që do të thotë se merret frymë në mënyrë të çuditshme:
“Hahaha” nuk është “Haaahaaahaaa”. Nuk hapet goja dhe pritet, por
gjithçka zhvillohet shumë shpejt. “Kur qeshet ajri del nga mushkëritë
me shpejtësi 100 kilometra në orë. Njeriu e nxjerr ajrin duke bërë
njëra pas tjetrës disa nxjerrje fryme. Pastaj merret sërish frymë
thellë.
Krahas mushkërive, e qeshura vë në lëvizje edhe muskujt, shpjegon
profesori biolog Carl Niemitz nga Universiteti i Lirë i Berlinit: “Për
shembull vetëm në fytyrë lëvizin 40 muskuj. Pastaj fillojnë të lëvizin
muskujt e kraharorit. 150 deri 200.” Disa njerëz përkulen nga përpara
kur janë në këmbë dhe qeshin. Kjo ndodh sepse disa muskuj zbuten kur ka
shpërthyer e qeshura. Edhe muskulatura e organeve urinare tensionohet
dhe këmbimi i lëngjeve rritet. Prandaj disa e bëjnë në brekë kur qeshin
shumë. „Gjatë të qeshurës gjithshka zhvillohet automatikisht. Dhe do të
thotë që e kemi në gen, pra e kemi të trashëguar prej miliona vjetësh.
Shprehja jonë e fytyrës nga njëra anë, por edhe tonet që nxjerrim kur
qeshim. Këto janë të lindura.” Njerëzit në gjithë botën qeshin me zë
pas muajit të katër të lindjes, pa ja mësuar njeri të qeshurën. Por,
ata nuk qeshin njësoj në çdo moshe, thotë studiuesi i të qeshurit Carl
Niemitz. Kur janë të rritur njerëzit qeshin më pak, pothuajse 20 herë
në ditë dhe kur janë fëmijë të vegjël gati 300 herë në ditë.

Por
e qeshura e fëmijëve është e qeshur krejt tjetër, nga e qeshura që
bëjnë njerëzit kur kënaqen me njëri tjetrin. Me të qeshurën e tij
fëmija i vogël do të thotë: ‘Unë jam i mirë, jam i dashur, ji dhe ti i
dashur me mua.” E qeshura e një fëmije është një gjest qetësues. Ky
gjest jepet nga natyra. E qeshura e shpeshtë lehtëson integrimin në
grup. Fëmijët e vegjël qeshin edhe kur luajnë: “Fëmijët që nuk shkojnë
në shkollë qeshin shumë kur luajnë me njeri-tjetrin. Me këtë ata duan
të thonë se janë shokë, se e duan njëri-tjetrin.” Këtë mënyrë të
sjelluri njërezit e kanë fituar prej miliona vjetësh. Ky është
përfundimi që kanë arritur gelotologët nga vëshgimet e tyre, si ato që
ka bërë Professor Niemitz tek majmunët e kopshtit zoologjik në Berlin.
Ai i ka studiuar dhjetë vjet me rradhë kafshët, dhe ka parë sidomos :
“Kur luajnë me njëri tjetrën, ato kanë të njëjtën shprehje fytyre si
tek njeriu. Një fytyrë të qeshur, ku shihen edhe dhëmbët. Gjatë kohës
që luajnë ata qeshin dhe marrin frymë në mënyrë ritmike. Dëgjohet
kështu: Hehehe.

” Majmunët mund t`i japin shprehjen e qeshur
fytyrës, sepse i kanë muskujt e nevojshëm për këtë. Arinjtë, për
shembull, nuk mund të qeshin sepse nuk kanë muskujt e duhur. Të ësh
së bashku do të thotë shoqërim. Prandaj “servilosen” nganjëherë fëmijët
e rritur ose të rriturit qeshin edhe kur nuk ka gjë për të qeshur:
“Nëse për shembull, Kryetari i Bashkisë tregon ndonjë shaka, atëherë
qeshin të gjithë burrat që e rrethojnë.” Por kjo është një gjë që mund
të shihet. Këtë eksperiment ne e kemi bërë fillimisht në Universitet
dhe kemi parë se nëse njëri nuk menjëherë, atëherë tjetri mendon:
“aha, ky është duke u menduar a do apo jo të ë.” Dhe ata që qeshin
sa për mirësjellje qeshin shumë pak. Fytyra e tyre nuk ndryshon shumë.”
Testet kanë treguar se shumica e njerëzve i dallojnë të qeshurat
artificiale në mënyrë intuitive. Por nëse pyetet, se nga e dallojnë
atëherë testuesit nuk dinë të japin përgjigje të saktë. Kjo sepse e
qeshura është një sjellje e pandërgjegjshme, që njohja nëse është e
vërtetë apo artificiale bëhet në nënndërgjegje. Karakteri i
pandërgjegjshëm i të qeshurit e forcon një grup nga brenda dhe shërben
si armë e grupit kundër atyre që nuk bëjnë pjesë në grup: „Për shembull
dikush hyn në derë sepse ka dëgjuar të qeshura në dhomë dhe pyet,
“Çfarë ka për të qeshur?” Dhe ata që janë në dhomë thonë: „Asgjë,
kështu kot.” Atëherë ai mendon, që ata që ndodhen në dhomë nuk duan të
qeshin me të, nuk duan ta bëjnë atë pjesë të grupit. E qeshura mund të
përdoret edhe për të vendosur kufijtë. Kjo është diçka që mund ta bëjnë
vetëm njerëzit.” Pra e qeshura nuk është vetëm pozitive. Për njerëzit e
qeshura është e rëndësishme sepse ajo i ndihmon ata që të dallojnë
miqtë dhe armiqtë. Por nganjëherë qeshet edhe vetëm për kënaqësi.
Prandaj majmunëve të vegjël dhe fëmijëve u pëlqen të gudulisen.

(D.W)